Muhammed B. Ahmed El-Mısrî'nin 'Zübdetü't-Tefâsîr' Adlı Eseri ve Tefsirdeki Metodu

Abstract

Kur'ân-ı Kerîm'i anlamak için nüzûlünden bu zamana dek binlerce elyazması eser te'lif edilmiştir. 'Zübdetü't-Tefâsîr' adlı eser de bunlardan biridir. Bu eser Hekimoğlu Ali Paşa kataloğunda 'el-Mülahhâs', Süleymâniye Kütüphanesi fiş kataloglarında ise 'Zübdetü't-Tefâsîr' adıyla yer almaktadır. Eser, hayatı hakkında herhangi bir bilgi edinemediğimiz Muhammed b. Ahmed el-Mısrî tarafından kaleme alınmıştır. Bu eser tam bir tefsir olup okunaklı bir yazı formatına sahiptir. Müellif, zaman zaman âyetleri bölümler halinde tefsîr etmiş; bazen de kelime kelime izah yapmıştır. Âyetler hakkında da herhangi bir yorumda bulunmamış, sadece onlarla alakalı görüşlere yer vermiştir. Bunları yaparken Hz. Peygamber (s)'den hadisler, sahabe ve tabiînden de rivâyetler aktararak eserini zenginleştirmiştir. Aynı zamanda âyetlerde geçen konularla ilgili fıkhî hükümler noktasında açıklamalarda bulunmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde müellifin yaşadığı dönem ilmî, siyâsî, dînî ve coğrâfî açıdan incelenmiştir. Bu tahlil, o dönemin şartlarının eser üzerinde bir etkisinin olup olmadığını görmek açısından faydalı olacaktır. İkinci bölümde müellifin yararlandığı kaynaklar ele alınmıştır. Son bölümde ise müellifin söz konusu eseri, rivâyet ve dirâyet ekolleri açısından incelenerek eserde takip edilen metot ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu eser, farklı alanlarla ilgili birçok faydalı bilgi içeren bir tefsir olmasına rağmen kendisine has bir metotla ortaya konulmamıştır. Kendisinden önce yazılmış tefsirlerden oldukça yararlanan ve benzer bir metotla kaleme alınan muhtasar bir tefsir olarak nitelendirilebilir.

Thousands of manuscript books have been written about to understand the Quran, after it was sent to human being. Zübdetü't-Tefâsîr is one of these works. This work has its place in Hekimoğlu Ali's catalogue with the name of al-Mülahhâs, and in the catalogues of Süleymâniye Library with the name of 'Zübdetü't-Tefâsîr'. It was written by Muhammed b. Ahmed al-Mısrî, whose life we couldn't find any information. This work of our author is a complete interpretation with a legible calligraphy. He sometimes interpreted the verses of the Quran in parts, and sometimes made explanations word by word. He didn't make any comments about the verses, but he only placed some views related to them. While doing this he enriched his work by including the hadiths (sayings) of our Prophet Hz. Mohammed and hearsays from his companions and their followers. At the same time, he made explanations about Islamic canonical jurisprudences related to subjects stated in the verses of the Quran. At the first part of this study, a research about the scientific, political, religious and geographical characteristics of the era when our author lived was made. This will be useful in discovering whether the conditions of the era had an effect on the work or not. At the second part the resources the author made use of were discussed. At the last part, this work of our author was discussed in terms of hearsays and discernment and his method was tried to be revealed. Although this work contains a alot of useful information in various fields, he did not use an original method in his book. Thus, it can be said that this book was written by benefiting from earlier commanteries, was used similar methods as a withholding.