Farklı Politika Dönemleri İçin Türkiye'nin Tarımsal Verimlilik, Etkinlik ve Teknolojisinin Analizi

Abstract

Üretim faktörlerinin tarım sektöründe verimli ve etkin kullanılması, artan nüfusun gıdatalebinin karşılanabilmesi, çiftçilerin yaşam standartlarının arttırılabilmesi ve tarımsalkalkınmanın sağlanabilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanınamacı, Türkiye'de 1980-2009 döneminde uygulanan tarımsal destekleme politikalarınınsektörün verimlilik, etkinlik ve teknolojisine etkisinin ortaya konulmasıdır.Araştırmanın ana materyalini Türkiye İstatistik Kurumu, Devlet Planlama Teşkilatı,Tarım ve Köyişleri Bakanlığı vb. kurum ve kuruluşlardan derlenen verileroluşturmaktadır. Tarımda kaynak kullanım etkinliğinin ortaya konulmasında VeriZarflama Analizi, tarımsal üretim değeri üzerinde etkili faktörlerin analizinde Cobb-Douglas modeli, toplam faktör verimliliği ve bileşenlerinin analizinde ise MalmquistToplam Faktör Verimliliği Endeksi'nden yararlanılmıştır. Araştırmada tarım sektöründepiyasa mekanizmasına ağırlık verilen politikaların uygulandığı 2000 sonrasında öncekidönemlere göre kaynakların daha etkin kullanıldığı ortaya konulmuştur. İncelenendönemde tarım sektöründe kimyasal gübre ve enerji kullanımın yetersiz olduğu, bukaynakların kullanımının %10 arttırılmasının tarımsal GSMH'de sırasıyla %2,14 ve%1,13'lük artış sağlayabileceği ortaya konulmuştur. Türkiye'nin tarım sektörününtoplam faktör verimliliği 2000'li yıllarda 1980'li yıllara göre %3,6 azalmasına rağmen,1990'lı yıllarda göre %27 artmıştır. Toplam faktör verimliliğindeki artış, tamamenteknolojide yaşanan gelişmelerden kaynaklanmıştır. Teknolojideki gelişmenindevamlılığı için tarım sektörünün AR-GE çalışmalarıyla desteklenmesi, yeniteknolojilerin adaptasyonu ve transferinde danışmanlık ve destek hizmetleri verilmesi,piyasa mekanizmasının devamlılığı için rekabet ortamının geliştirilmesi ve girdipiyasasının serbestleştirilmesi gerekli görülmektedir.

Productive and efficient use of the production factors in the agricultural sector is veryessential in order to meet the food demand of increasing population, to raise the lifestandards of the farmers and to realize the agricultural development. The aim of thisresearch is to introduce the effects of policies of agricultural support on agriculturalproductivity, efficiency and technology in Turkey during the period of 1980-2009. Mainresearch material is secondary data derived from the institutions such as TurkishStatistical Institute, State Planning Organization, Ministry of Agriculture and RuralAffairs and etc. The efficiency of resource utilization was introduced by DataEnvelopment Analysis whereas the factors effects the agricultural production value wasanalyzed by Cobb-Douglas function. Malmquist Total Factor Productivity Index wasused in order to analyze the total factor productivity and its components. According tothe results of efficiency analysis, the period after 2000 in which the policies mainlydepend on the market conditions, resources were used more efficient compared to theprevious periods. The use of chemical fertilizer and energy in the agricultural sector wasinsufficient in the research period and 10% increase in the use of these resources couldraise the Gross National Product by 2,14% and 1,13% respectively. Although totalfactor productivity of agricultural sector in 2000?s decreased by 3,6% compared to1980?s, it increased by 27% in respect to 1990?s. The increase in total factorproductivity was entirely arises from the technological change in the sector. In order tomaintain technological change, it is important to support agricultural sector by R&Dprojects, the adaptation and transfer of technology by aid and consultancy services,improvement of competition and liberalization of input markets for the permanence ofmarket conditions.