Âşık Çelebi Divanı'nda Maddî Kültür

Abstract

Şairler içinde yaşadıkları dönemin ve toplumun özelliklerini, duygu ve düşünceleriyle şiirlerine yansıtmışlardır. Her dönemde aynı konuları işlemlerine rağmen şairlerin kullandıkları kelimeleri ve ifade ediş şekilleri farklılık gösterir. Çünkü divan şiirinin şiir dünyası farklı anlamlara ve hayal dünyasına kapı açması yönünden önemlidir. Halktan kopuk ve mecazlarla yüklü olması yönünden eleştirilen divan edebiyatı aslında halkın içinde ve halka ait unsurları barındırır. Divan, maddî kültür açısından incelendiğinde kıyafetler, yiyecekler, içecekler, mimarî yapılar, bulundukları coğrafya ve kullandıkları eşyalar toplumun yaşayışına dair bilgiler sunmaktadır. Bu çalışmada, XVI. yüzyıl Divan şairlerinden Âşık Çelebi Divanı'nda Maddî Kültür'ü incelenmeye çalışılmıştır. Tez; 'Eşya', 'Yiyecek-İçecek', 'Mimarî' ve 'Coğrafya' başlıklarını taşıyan dört ana bölümden oluşmaktadır. Maddî kültür unsurları benzerliklerine göre alt başlıklar halinde verilmiş bu alt başlıklar altında divanda adı geçen unsurlar alfabetik olarak sıralanmıştır. Burada yer alan her unsurun açıklaması verilmiş, divanda kaç kez yer aldığı, kurduğu tamlamalar belirtilmiş, divandaki bağlamı ve neyle ilişkili olduğu açıklanmıştır. Ayrıca açıklaması verilen her unsurun bulunduğu beyitlerden örnek/örnekler gösterilmiştir. Çalışmanın amacı, Âşık Çelebi Divanı'ndaki maddî kültürleri tespit etmeye yöneliktir. Divanın sahibi Âşık Çelebi'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında giriş kısmında kısa açıklamalar yapılmış, şiirlerini anlamada kolaylık sağlayacağı düşünülmüştür. Çalışmada sonuç bölümü, kaynakça ve dizin bölümleri bulunmaktadır.Poets have reflected the characteristics of the period and society they lived in, with their feelings and thoughts, in their poems. Although they deal with the same subjects in each period, the words they use and the ways they express them differ. Because the poetic world of divan poetry is important in terms of opening doors to different meanings and worlds of imagination. Divan literature, which is criticized for being disconnected from the people and loaded with metaphors, actually contains elements within the people and belonging to the people. When the divan is examined in terms of material culture, clothes, foods, drinks, architectural structures, the geography they are located in and the objects they use provide information about the life of the society. In this study, an attempt was made to examine the Material Culture in the Divan of Âşık Çelebi, one of the 16th century Divan poets. The thesis consists of four main sections titled 'Goods', 'Food-Beverage', 'Architecture' and 'Geography'. The material culture elements are given as subheadings according to their similarities and the elements mentioned in the divan are listed alphabetically under these subheadings. The explanation of each element here is given, the number of times it is included in the divan, the phrases it establishes are stated, its context in the divan and what it is related to are explained. In addition, example/s from the couplets where each element whose explanation is given is shown. The aim of the study is to determine the material cultures in the Divan of Âşık Çelebi. In the introduction, brief explanations were made about the life, literary personality and works of Âşık Çelebi, the owner of the divan, and it was thought that it would make it easier to understand his poems. The study includes a conclusion, bibliography and index sections.