Postpartum Dönemde Görülen Ruhsal Sorunların Sosyodemografik, Psikiyatrik ve Obstetrik Özellikler Yönünden Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Postpartum dönemde ruhsal bozukluk gelişimini etkileyen psikososyodemografik ve obstetrik risk faktörlerini belirleyip bunların, postpartum ruhsal bozuklukları erken dönemde saptama konusunda öngörücü olup olmadıklarını ve bu tür etkenlerle doğum sonrasında ortaya çıkabilecek ruhsal sorunlar arasındaki ilişkiyi yordamaktır.Gereç ve yöntem: Çalışmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Doğum Bölümünde doğum yapmış 270 gönüllü alındı. İlk haftada yapılan görüşmede sosyodemografik anket formu, EPDS(1), STAI [DKÖ(1)-SKÖ], Sosyal Destek Ölçeği, SCL-90R ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği uygulandı. Doğumdan dört-altı ay sonra gerçekleştirilen ikinci görüşmede mini demografik anket formu, EPDS(2), SCID-I ve DKÖ(2) uygulandı.Katagorik verilerin değerlendirmede ki-kare ve lojistik regresyon analizi uygulandı.Sürekli değişkenlerin karşılaştırılması Kruskal-Wallis varyans analizi ve Bonferroni düzeltmeli Mann-Whitney U testiyle yapıldı.Depresyon ve anksiyetenin ölçüsü olarak EPDS(2) ve DKÖ(2)'nin, ilk görüşmede uygulanan testlerle korelasyonlarına bakıldı.Depresyon ve anksiyete modelini oluşturmada Adımsal (Stepwise) hiyerarşik regresyon analizi kullanıldı.Bulgular: Katılımcıların %42.8'i primipardı ve yaş ortalamaları 29.83±4.98 yıldı. İkinci görüşmede aldıkları Eksen I tanılarına göre dört gruba ayrıldılar. %15.0'i Major Depresif Bozukluk, %8.7'si BTA Depresif Bozukluk, %8.1'i Anksiyete Bozukluğu ve %69.4'u Normal grubunda değerlendirildi. Geçmiş psikiyatrik ve tıbbi hastalık öyküsü, olguların annelerinde postpartum psikiyatrik öykü, evlilikte sorunlar yaşama, bu gebelik sonrası postpartum hüzün yaşanması, yetersiz sosyal destek ve yapılan iki görüşme arasında anne veya bebek sağlığıyla ilgili sorunlar yaşanması postpartum ruhsal bozukluk gelişiminin bağımsız öngörücüleri olarak saptandı. Regresyon analizi sonucunda sırasıyla EPDS(1), SCL-D ve DKÖ(1) EPDS(2)'yi; DKÖ(1), SCL-D, EPDS(1), SCL-OK, SKÖ ve SCL-ÖD ise DKÖ(2)'yi en iyi yordayan değişkenler olarak bulundu.Sonuç: Postpartum dönemdeki kadınlar, ruhsal bozukluk gelişiminde etkili bulunan risk faktörleri yönünden sorgulanıp, kolay uygulanabilir psikometrik testlerle değerlendirildiklerinde mevcut ruhsal sorunlar saptanabilir veya ileride gelişebilecek olanlar öngörülebilir.Anahtar Sözcükler: Postpartum psikiyatrik bozukluklar, postpartum depresyon, postpartum anksiyete bozukluğu, risk faktörleri.

Aim: To detect the psychosociodemographic and obstetric risk factors that affects the development of the psychiatric disorders in the postpartum period, investigate if those risk factors would be helpful in determining postpartum psychiatric disorders in the early stages.Method: 270 volunteers who gave birth in Ondokuz Mayis University Faculty of Medicine Hospital participated in this study. In the first interview first week after delivery, the sociodemographic questionnaire, EPDS(1), STAI[State(1)-Trait)], Social Support Scale, SCL-90R and Rosenberg Self-Esteem Scale were administered. The second interview fourth-sixth month after delivery, mini-demographic questionnaire, EPDS(2), SCID-I and State(2) were administered. To compare categorical data, chi-square and logistic regression analysis were applied. Continuous variables were compared via the Kruskal-Wallis one-way ANOVA and Bonferroni adjustment Mann-Whitney U-tests. EPDS(2) and State(2) values were taken as the measure of depression and anxiety; and the correlations between the tests applied in the first interview were analyzed. Hierarchical stepwise regression analysis was used to construct the best explanatory depression and anxiety models.Findings: 42.8% of the participants were primiparous and the mean age was 29.83±4.98 years. They were divided into four groups according to the Axis I diagnosis. 15.0% of them were evaluated as the Major Depressive Disorder, where 8.7% as the Otherwise Specified Depressive Disorder, 8.1% as the Anxiety Disorder and 69.4% as the Normal group. Story of a past psychiatric disorder and a medical illness, postpartum psychiatric story of the mother of the cases, problems in the marriage, a postpartum blues after the most recent pregnancy, insufficient social help and having problems regarding the health of children or mother in the period between the first and the second interviews were specified as the independent predictors of the postpartum psychiatric disorders. Hierarchical stepwise regression analysis showed that EPDS(1), SCL-depression and State(1) were the best independent test variables in the prediction of EPDS(2), while State(1), SCL-depression, EPDS(1), SCL-obsessive-compulsive, Trait and SCL-hostility were the best for State(2).Conclusion: When women in the postpartum period are investigated about the risk factors that are effective on the development of the psychiatric disorders and they are examined via some easily applicable psychometric tests, the existing psychiatric problems can be detected or the future ones can be predicted.Keywords: Postpartum psychiatric disorders, postpartum depression, postpartum anxiety disorder, risk factors.