Kabul ve Kararlılık Terapisine Dayalı Kendi Kendine Yardım Müdahalesinin Üniversite Öğrencilerinin Depresyon, Anksiyete, Stres ve Psikolojik Esneklik Düzeylerine Etkisi

Abstract

Üniversite öğrencilerinde depresyon, anksiyete ve stres yaygın olarak görülmektedir. Ancak ekonomik maliyetler, uzun bekleme listeleri, damgalanma, yetkin uzmanı bulamama, ulaşım gibi unsurlardan dolayı psikolojik yardım almaları düşüktür. Bu araştırmanın amacı, kabul ve kararlılık terapisi temelli kendi kendine yardım müdahalesinin geliştirilmesi ve geliştirilen kendi kendine yardım uygulamasının üniversite öğrencilerinin depresyon, anksiyete, stres ve psikolojik esneklik düzeylerine etkisini incelemektir. Bu araştırma karma yöntem araştırmalarından açıklayıcı temel desende yürütülmüştür. Araştırmanın nicel kısmında 2 (deney ve kontrol grubu) x 3 (öntest- sontest ve izleme testi)'lük deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında öğrenimlerine devam eden 47 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Deney grubuna 7 haftalık kabul ve kararlılık terapisine dayalı rehberli kendi kendine yardım uygulaması gerçekleştirilirken kontrol grubuna herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Araştırmada nicel veri toplama araçları olarak Depresyon Anksiyete ve Stres Ölçeği ve Kabul ve Eylem Formu-2 kullanılırken nitel veri toplama aracı olarak da yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin analizinde bağımsız örneklemler t testi, tek faktörlü kovaryans analizi ve tekrarlı ölçümler için tek yönlü varyans analizi ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın nicel sonuçlarına göre, rehberli KKT temelli kendi kendine yardım müdahalesi öğrencilerin depresyon, anksiyete, stres düzeylerini düşürdüğü ve psikolojik esneklik düzeylerini arttırdığı bulunmuştur. Araştırmanın nitel bulguları 'KKY müdahale programını uygularken yaşanan zorluklar', 'KKY müdahale programında öne çıkan kısımlar', 'KKY müdahale programının faydaları', 'KKY müdahale programının bileşenleri' olmak üzere dört genel temayı ortaya çıkarmıştır. Kendi kendine yardım müdahale programının üniversite öğrencilerinin depresyon, anksiyete, stres ve psikolojik esneklik düzeylerine olan etkileri ve öğrencilerin kendi kendine yardım deneyimlerine ilişkin bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.Depression, anxiety and stress are common among university students. However, they are less likely to receive psychological help due to factors such as economic costs, long waiting lists, stigma, inability to find a competent specialist, and transportation. The aim of this study is to examine the development of acceptance and commitment therapy-based self-help intervention and the effect of the developed self-help practice on the depression, anxiety, stress and psychological flexibility levels of university students. This research was carried out in an explanatory basic design from mixed method research. In the quantitative part of the study, an experimental design of 2 (experimental and control groups) x 3 (pretest-posttest and follow-up test) was used. The study group of the research consisted of 47 university students continuing their education in the 2022-2023 academic year. While the guided self-help application based on acceptance and commitment therapy for 7 weeks was applied to the experimental group, no intervention was made to the control group. While Depression Anxiety and Stress Scale and Acceptance and Action Form-2 were used as quantitative data collection tools in the research, semi-structured interview form was used as qualitative data collection tool. Independent samples t-test, one-factor analysis of covariance, and one-way analysis of variance and content analysis for repeated measurements were used to analyze the data of the study. According to the quantitative results of the study, it was found that guided CBT-based self-help intervention decreased students' depression, anxiety, and stress levels and increased their psychological flexibility levels. The qualitative findings of the study revealed four general themes: 'Challenges in implementing the CHF intervention program', 'Highlights of the CHF intervention program', 'Benefits of the CHF intervention program', 'Components of the CHF intervention program'. The effects of the self-help intervention program on the depression, anxiety, stress and psychological resilience levels of university students and the findings on students' self-help experiences have been discussed of the relevant literature.