Travmalı Şahinlerde (Buteo Spp.) İntranasal Midazolam – Butorfanol Premedikasyonunun Sevofluran Anestezisi Üzerine Etkisi

Abstract

Yabani kuşlarda güvenli ve etkili sedasyon protokolleri, strese aşırı duyarlı olan bu canlıların klinik muayenelerini ve tedavi yöntemlerinin uygulanabilirliğini kolaylaştırmaktadır. Birçok anestezik ajan tek başına ya da sedatif veya opioidlerle kombine şekilde farklı yöntemler kullanılarak majör cerrahi girişimlerde kullanılabilmektedir. Bu durum, doza bağlı kardiyopulmoner sistem ile ilgili yan etkileri azaltmakta, hastaların intraoperatif vital değerlerini korumakta, hastalara refah seviyesi ve fizyolojik kondisyonu yüksek bir rehabilitasyon süreci sağlamaktadır. Tez çalışmamızda, farklı travmalara maruz kalmış şahinlerde (Buteo buteo), intranazal midazolam-butorfanol kombinasyonunun premedikasyon dönemindeki, sevofluran genel anestezisi altındaki ve uyanma dönemindeki etkisinin araştırılması amaçlandı. Cinsiyetleri belirlenemeyen juvenil 16 şahin iki eşit gruba ayrıldı. Deney grubu midazolam (2 mg/kg), butorfanol (1 mg/kg) kombinasyonuyla intranazal olarak, kontrol grubu %6 sevofluran ile maske kullanılarak indüklendi. Çalışmamızda, premedikasyon dönemine ait reflekslerin ortadan kalktığı süreler incelendiğinde, üçüncü göz kapağı ve palpebral refleks haricindeki reflekslerin azalmaya başladığı sürelerde kontrol ve deney grubu arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar belirlendi (p<0,05). Uyanma dönemi bulgularında, üçüncü göz kapağı refleksi haricindeki reflekslerin geri gelmeye başladığı sürelerde, istatistiksel olarak önemli farklılıklar belirlendi (p<0,05). İntraoperatif değerler 0., 5., 15., 30., ve 60. dakikalarda kaydedildi. Belirtilen sürelerde gruplar arasındaki istatistiksel analizlerde intraoperatif kalp-solunum frekansı, vücut sıcaklığı, end-tidal CO2 (EtCO2) ve aortik pik velosite (APV) değerlerinde farklılık görülmezken; SpO2 (15. dakika, p<0,05) ve sevofluran konsantrasyonunda (0. ve 5. dakika, p<0,001) önemli farklılıklar belirlendi. Süreler arasındaki tekrarlayan ölçümlerde solunum frekansı, vücut sıcaklığı, SpO2, EtCO2 ve APV değerlerinde farklılık görülmezken; sevofluran konsantrasyonu (p<0,05), kalp frekansı (p<0,05) ve bazı EKG parametreleri arasında önemli farklılıklar belirlendi. Çalışma sonucunda, premedike edilen grubun görece derin sedasyona geç girdiği, anesteziden geç uyandığı ve intraoperatif dönemdeki vital değerlerinde olumsuz değişikliklerin oluşmadığı görüldü. Premedike edilen grubun daha stabil vital değerlere sahip olması, daha düşük yoğunlukta anestezik kullanımları nedeniyle kombinasyonun ve intranazal uygulamanın kullanılabilir olduğu kanaatine varıldı.Safe and effective sedation protocols in wild birds facilitate clinical examinations and the application of treatment methods, particularly in species highly sensitive to stress. Various anaesthetic agents can be used either alone or in combination with sedatives or opioids through different administration methods in major surgical procedures. This approach minimizes dose-dependent adverse effects on the cardiopulmonary system, preserves intraoperative vital parameters, and ensures a rehabilitation process that maintains high levels of animal welfare and physiological stability. This study aimed to evaluate the effects of the intranasal midazolam-butorphanol combination during the premedication phase, under sevoflurane general anaesthesia, and during the recovery period in common buzzards (Buteo buteo) that had suffered various traumatic injuries. Sixteen juvenile buzzards of undetermined sex were divided into two equal groups. The experimental group received intranasal midazolam (2 mg/kg) and butorphanol (1 mg/kg), while the control group was induced with 6% sevoflurane via a facemask. The analysis of the premedication period showed statistically significant differences (p<0.05) between the experimental and control groups in the time required for reflex attenuation, except for the third eyelid and palpebral reflexes. In the recovery phase, statistically significant differences (p<0.05) were observed in the time required for the return of reflexes, excluding the third eyelid reflex. Intraoperative parameters were recorded at 0, 5, 15, 30, and 60 minutes. Statistical analysis of intergroup differences revealed no significant difference in intraoperative heart rate, respiratory rate, body temperature, end-tidal CO2 (EtCO2) and aortic peak velocity (APV). However, significant differences were detected in SpO2 at 15 minutes (p<0.05) and in sevoflurane concentration at 0 and 5 minutes (p<0.001). Repeated measures analysis (ANOVA) over time indicated no significant differences in respiratory rate, body temperature, SpO2, EtCO2, or APV, whereas significant differences were observed in sevoflurane concentration (p<0.05), heart rate (p<0.05), and certain electrocardiographic (ECG) parameters. At the conclusion of the study, the premedicated group exhibited a delayed onset of deep sedation and prolonged recovery from anaesthesia. No adverse affects in intraoperative vital parameters were observed. The greater stability of vital signs and reduced anaesthetic requirements in the premedicated group suggests that the intranasal administration of the midazolam-butorphanol combination is a viable and effective approach for the use in buzzards.