Amasya ve Giresun'dan Toplanan Kiraz Genotiplerinin Karakterizasyonu

Abstract

Bu araştırma 2010-2011 yıllarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsüne ait Genetik Kaynaklar Koleksiyon Bahçesi'nde, Amasya (TOGTAG 2601) ve Giresun'dan (TOVAG 1040113) toplanan Gisela 5 anacı üzerindeki 44 kiraz genotipinde yürütülmüştür. Çalışmada bu genotiplerin fenolojik, morfolojik ve pomolojik olarak tanımlanması ve bunlar içerisinden ümitvar olanların seçilmesi amaçlanmıştır.Araştırmada incelenen 44 kiraz genotipinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik olarak tanımlanması için; ilk çiçeklenme, tam çiçeklenme, hasat tarihi, ağaç habitusu, yaprak eni ve boyu (cm), yaprak siğil şekli ve sayısı, çiçek şekli, meyve ağırlığı (g), meyve eni, boyu ve yüksekliği (mm), verim, meyve et sertliği, meyve şekli, kabuk rengi, suda çözünebilir kuru madde (SÇKM) (%), titre edilebilir asit içeriği (%), tat, görünüş gibi özellikler incelenmiştir.Denemede ümitvar kiraz genotiplerinin belirlenmesinde ?Tartılı Derecelendirme? yöntemi kullanılmıştır. Meyve ağırlığı, verim, dış görünüş (renk ve albeni), tat, hasat tarihi ve suda çözünebilir kuru madde (SÇKM) (%) gibi kriterler esas alınarak yapılan tartılı derecelendirme sonucunda 2010 yılında 11, 2011 yılında 6 kiraz genotipi ümitvar olarak belirlenmiştir. Ümitvar olan kiraz genotipleri içerisinde her iki yılda da en yüksek puanı `A5' genotipi almış ve bunu A6', `A4', `A12', `A8' ve `Ş2' genotipleri izlemiştir.Araştırmada incelenen genotiplerde hasat 27 Mayıs-21 Temmuz arasında; ümitvar genotiplerde ise 8 Haziran-21 Temmuz tarihlerinde gerçekleşmiştir. Seçilen genotiplerin meyve ağırlığı 4.12-9.29 g, meyve eni, 19.46-32.63 mm, meyve boyu 16.06-22.82 mm, meyve yüksekliği 17.87-22.47 mm, suda çözünebilir kuru madde içeriği % 12.5-24.9, titre edilebilir asit içeriği % 0.64-1.28, yaprak eni 5.71-8.79 cm, yaprak boyu 12.74-18.35 cm, yaprak sap uzunluğu 31.59- 42.58 mm arasında bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Kiraz, genotip, fenoloji, pomoloji, morfolojiThis study was conducted in Genetic Resources Experimental Area of Black-Sea Agricultural Research Institute with 44 cherry genotypes collected from Amasya (TOGTAG 2601) and Giresun (TOVAG 1040113) in the years 2010 and 2011. In this study, it was aimed to determine phenological, morphological and pomological characteristics of these genotypes and to select promising genotypes.In the research, phenological, morphological and pomological traits such as first blossom, full blossom, harvest date, tree growth habit, leaf width and length (cm), flower shape, fruit weight (g), fruit width, length and height (mm), yield, fruit weight, fruit shape, skin color, soluble solid content (%), titrable acid content (%), flavor and outer appearance of the fruit of 44 cherry genotypes were determined.To determine of the promising cherry genotypes, ?Modified Weight-Ranked Method? was used. According to weighted-ranked method based on fruit weight, yield, outer appearance of the fruit, flavor, harvest date and soluble solid content, 11 cherry genotypes were selected as superior genotypes in 2010, 6 cherry genotypes were determined as promising genotypes in 2011. `A5? genotype, 6 of promising cherry genotypes had the highest score in both years. And `A6?, `A4?, `A12?, `A8? and `Ş2? genotypes followed it.In the genotypes examined in the study, harvest date varied from 27 May to 21 July. In the promising cherry genotypes, the harvest date were on 8 June to 21 July, fruit weight varied from 4.12 to 9.29 g, fruit width varied from 19.46 to 32.63 mm, fruit length varied from 16.06 to 22.82 mm, fruit height varied from 17.87 to 22.47 mm, soluble solid contents were between 12.5-24.9 %, titrable acid contents were in the range of 0.64-1.28, leaf width varied from 5.71 to 8.79 cm, leaf length varied from 12.74 to 18.35 cm, leaf stem varied from 31.59 to 42.58 mm.Key words: Cherry, genotype, phenology, pomology, morphology