Eski Mezopotamya, Mısır ve Anadolu’da Cam Üretimi ve Kullanımı

Abstract

Eskiçağ toplumları ve devletleri, nadir bulunan ve üretimi ustalık gerektiren materyalleri ve ürünleri oldukça değerli bir konuma yerleştirerek kullanmışlardır. İlk üretim merkezinin Eski Mezopotamya olduğu düşünülen cam da üretim zorluğu ve nadir bulunurluğu sebebiyle, ilk olarak Eski Mezopotamya daha sonrasında Eski Mısır ve Eski Anadolu’da oldukça önemli bir konuma yerleştirilmiştir. Cam ilk aşamada, boncuklar, kâseler, vazolar ve şişeler olmak üzere çeşitli ürün modellerinin üretimin de kullanılmıştır. Yapılan çalışmalar, cam kullanımının her ne kadar Eski Mezopotamya toplumunun tamamına yayılmış olduğunu göstermiş olsa da, içeriğinde kaliteli cam oranı yüksek olan ürünlerin daha çok toplumdaki seçkinler tarafından kullanıldığı anlaşılmaktadır. Eski Mısır toplumunda ise, cam tam anlamıyla yüksek zümrede bulunan insanların kullandığı bir materyal olarak değerlendirilmektedir. Eski Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerinde, önemli bir emtia olarak kabul edilen camın üretimi ihracatı ve ithalatı siyasal otoritenin tekelinde bulunmaktaydılar. Ayrıca çivi yazılı metinlerden öğrenildiği kadarıyla devletlerarası diplomaside gerçekleştirilen hediyeleşmelerde camdan imal edilmiş ürünler önemli bir yer tutmaktaydı. Bu çalışmada çivi yazılı metinler ve arkeolojik bulgulardan hareketle Eski Mezopotamya, Mısır ve Anadolu uygarlıklarında cam varlığına dair tespit ve değerlendirmelerde bulunulacaktır.