40 No.lu Amasya Şeriye Sicilinin Kaynak Değeri ve Konu Tasnifi

Abstract

Arşiv belgeleri arasında önemli bir yer tutan şeriye sicilleri ile Osmanlı Devleti'nin Anadolu coğrafyasında yer alan ve şehzade şehri olarak ünlenen Amasya özelinde her ikisini de kapsayıcı nitelikte çalışmalar bulunmakla birlikte yapılan çalışmaların büyük bir kısmı transkripsiyon şeklinde yayınlanmaktadır. Bu tür çalışmalar genellikle çevrilen defterin kayıt özetlerini de ihtiva etmektedir. Ancak transkripsiyonlar çalışmanın ana temasını oluşturduğunda özetler çoğu zaman geri planda kalmaktadır. Tarihi bir metin ortaya koyabilmenin sadece doğru çeviri yapmakla mümkün olmadığı düşünüldüğünde arşiv belgelerinin zaman, mekân, kişi ve olay ekseninde özetlenebilmesi ve konu tasnifine tabi tutulabilmesinin değeri de anlaşılmaktadır. Nitekim muhtelif temaların yer aldığı çalışmalar çeviri, özet ve tasnif yönteminin bir arada kullanılması ile ortaya çıkmıştır. Bu anlamda daha önce çevirisi yapılmamış olan 40 numaralı Amasya şeriye sicilinin transkribe edilmesi daha sonra özetlenmesi ve son olarak tasnif edilmesi ile söz konusu yönteme uygun bir çalışma ortaya çıkarılmaya çalışıldı. Çalışma aynı zamanda şeriye sicillerinin kaynak değerini de ihtiva etmektedir. Ana tema Amasya sicilinin kaynak değeri ve konu tasnifi olmasına rağmen Amasya sancağının idari yapısı hakkında ana kaynağa dayalı tarihi bir metin oluşturulmaya da gayret edildi. Tezin kapsamını aşmamak adına çevirilere çalışmada yer verilmedi. Sadece hüküm özetleri verilerek, bu hükümlerden elde edilen konular tematik olarak tasnife tabi tutuldu. Son olarak belli başlıklar altında toplanan konular kendi içinde değerlendirildi.Although there are studies that include both the court registers, which have an important place among archival documents, and Amasya, which is located in the Anatolian geography of the Ottoman Empire and is famous as the city of princes, most of the studies are published in the form of transcriptions. Such studies usually include summaries of the records of the translated ledger. However, when the transcriptions constitute the main theme of the study, the summaries often take a back seat. Considering that it is not possible to produce a historical text only through accurate translation, the value of summarizing archival documents in terms of time, place, person and event and subjecting them to subject classification is also understood. As a matter of fact, studies with various themes have emerged by using the translation, summary and classification method together. In this sense, a study in accordance with the aforementioned method was tried to be produced by transcribing the Amasya Court Registry No. 40, which had not been translated before, then summarizing and finally classifying it. The study also includes the source value of the court registers. Although the main theme is the source value and subject classification of Amasya registers, an effort was also made to create a historical text based on the main source about the administrative structure of Amasya sanjak. Translations were not included in the study in order not to exceed the scope of the thesis. Only the summaries of the judgments were given and the topics derived from these judgments were thematically classified. Finally, the topics gathered under certain headings were evaluated within themselves.