Seçme Hikâyeler Hacivat ve Karagöz Eserinin İngilizce Çevirisi Üzerine Bir Çalışma

Abstract

Geleneksel tiyatromuzun en güzel örneklerinden olan “Karagöz Gölge Oyunu” Türkiye’nin UNESCO somut olmayan kültürel miras listesinde yer alan kültürel zenginliklerinden biridir. Bu değerlerin gelecek kuşaklara aktarımı hem genç neslin bu değerleri tanıması hem de kültürlerarası diyaloğun ve etkileşimin sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Bunun en etkili yollarından biri de yeni ürünlerin ortaya çıkartılması, çevirileri ve çevirilerinin sahnelenmesi yoluyla dünya dolaşımının sağlanmasıdır. Muhavere yazımı bu alanda yapılan en önemli çalışmalardan biridir. Fakat yazılan oyunların çevirilerinin çok az olması ve yabancı dilde çok az sayıda oyun sahnelenmesi kültürel ve kültürlerarası sürekliliğin sağlanmasını engelleyen faktörlerin başında gelmektedir. Bu bağlamda çevirmen ve çevirmen adaylarına önemli görevler düşmektedir. Karagözün yarattığı, mizah, eğlence ve gölge oyunu geleneğinin başka kültürlere en iyi şekilde aktarılması gerekmektedir. Bu çalışmada Profil yayıncılığa ait Selected Stories of Hacivat and Karagöz adlı eser Katharina Reiss’ın çeviri eleştirisi yaklaşımı doğrultusunda kaynak metinle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılan inceleme neticesinde kültürel öğelerin aktarımında zorluklar yaşandığı ve özellikle tekerleme, bilmece yapılarında yer alan mizahi etkinin hedef kültürde sağlanamadığı gözlemlenmiştir. Bu problemler için yaratıcı metin uyarlaması doğrultusunda öneriler sunulmuştur. Bu kapsamda yapılan çalışmalardan örnekler verilmiştir. Çalışmanın çevirmen ve çevirmen adaylarına, Karagöz gölge oyununun çevirilerine ve bu yolla sürekliliğinin ve dünya dolaşımının sağlanmasına ve kültürlerarası diyaloğa katkı sunacağı düşünülmüştür.