İslâm Medeniyetinin Oluşum Sürecinin Göç ve Toplumsal Değişme İlişkisi Bağlamında İncelenmesi (Hicret ve Endülüs Medeniyeti Tecrübesi)

Abstract

Göç; dini, iktisadi, siyasi, sosyal ve diğer sebeplerle insan topluluklarının bir yerden başka bir yere gitmesidir. Çok çeşitli sebeplerden kaynaklanarak, değişik şekil ve süreçlerde gerçeklesen bu olgunun toplumsal yapı, toplumsal hayat ve toplum kültürü üzerinde sebep olduğu değişim, etki ve sonuçları da son derece çeşitli, köklü olmaktadır. Göç olgusu kapsamında değerlendirilen hicret ise İslâm'la ilişkili bir kavram olup, özelde Hz. Peygamber'in Mekke'den Medine'ye göç etme olayı, genelde ise Müslümanların dini bir sebeple kutsal bir amaç için başka bir yere göç etmesine denmektedir. Bir ibadet tarzı olarak da kabul edilen hicret, Müslümanlar tarafından cihat kavramı ile birlikte kullanılmıştır. Müslümanlar için İslâm dininin evrensel mesajlarının başka ülkelere ulaştırılmasında bir metot olarak benimsenmiştir. Bu amaçla kutsal bir anlam yüklenen hicret kavramı, özellikle ilk İslâm fetihleri döneminde birçok medeniyetin kurulmasında sürücü güç olmuştur. Batı Rönesansı'nın başlamasında önemli etkileri olan Endülüs İslâm medeniyeti bu örneklerden biridir. Rönesans düşüncesinin oluşumu, İslâm medeniyetine ait birikimlerin Batı'ya aktarılmasıyla burada başlayan bilimsel canlılığın bir sonucudur. Anahtar Sözcükler: Göç, hicret, toplumsal değişim, Endülüs İslâm medeniyeti.

Going from one place to another place of human societies , because of religious, economic , political, social or other reasons is called migration. Caused by various reasons , this phenomenon , which takes place in different forms and process has results and impact, on social structure, social life and social culture. Results are extremely diverse and well-established. The phenomenon of migration is being considered as Hegira which is a concept associated with Islam. In particular, The Hegira is Prophet's migration from Mecca to Medina. In generally, The Hegira is migration of muslims from place to another place for a holy purpose because of religious reasons. Hegira, which is accepted a kind of worship, is used in conjunction with the concept of jihad by Muslims . It has been adopted as a method by muslims for delivering of universal message of Islam to the other countries. Especially, During the first Islamic conquests, the Hegira has been a driving force in the establishment of many civilizations because of holy meaning loaded on it. Islamic civilization in Andalucia is one of these examples that has significant impact on the starting of the Western Renaissance. Formation of Renaissance thought is a result of transferring of Islamic civilization belongings and scientific vitality. Keywords: Migration, hegira, social change, Andalucian-Islamic civilization