Pancratium Maritimum L. (Amaryllidaceae) (Kum Zambağı) Tohum Morfotiplerinin Çimlenme Performansına Bazı Uygulamaların Etkisi

Abstract

PANCRATIUM MARITIMUM L. (AMARYLLIDACEAE) (KUM ZAMBAĞI) TOHUM MORFOTİPLERİNİN ÇİMLENME PERFORMANSINA BAZI UYGULAMALARIN ETKİSİ Bu çalışmada, nesli tehdit altında halofitik bir kumul türü olan Pancratium maritimum L. (Amaryllidaceae) (kum zambağı)'un 'apikal konik', 'bazal konik' ve 'yassı' morfotipteki tohumları belirlenerek, çimlenme performansı üzerinde bazı uygulamaların etkisi araştırılmıştır. Bunun için her bir tohum morfotipi üzerinde; farklı NaCl konsantrasyonları, soğuk katlama, 12 saat aydınlık/karanlık x karanlık ve dış kabuk kazıma uygulamalarının çimlenme performansı üzerindeki etkileri test edilerek, çimlenme indeksi (GI=Germination index) formülüne göre hesaplanmıştır. Her bir tohum morfotip test grubunun çimlenme indeksleri anlamlı derecede farklı olmakla birlikte, morfolojik dormant olan tüm tohum morfotiplerinin çimlendirme testlerindeki uygulamalardan; soğuk katlama, sürekli karanlık ve dış kabuk kazıma uygulamalarından olumlu etkilenirken, farklı tuz konsantrasyonlarında çimlenme indeksleri düşüş göstermiştir. Her bir morfotip grubunun, çimlenme indekslerindeki belirlenen farklılıklar, tohum morfotip gruplarının anatomik yapılarındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Özellikle dış kabuk kalınlığı, embriyo boyu ve su emilim oranları bakımından morfotipler arasında anlamlı farklılıkların olması, çimlendirme testlerindeki uygulamalara karşı, anlamlı derecede farklı çimlenme indeksi göstermeleriyle sonuçlanmıştır. Tohum morfotip grupları içinde çimlendirme testlerindeki farklı uygulamalara karşı en yüksek çimlenme indeksi değeri yassı morfotiplerde görülürken, bunu apikal ve bazal konik morfotipler izlemektedir. Benzer bulgular, doğal ortamını simüle etmek amacıyla yapmış olduğumuz saksı deneylerinde de elde edilmiştir. Buna göre tohum morfotiplerinin, anatomik yapılarındaki farklılıklardan kaynaklanan, morfolojik dormansi derecelerinin farklı olması, heterokronik (asenkron) çimlenmelerini sağlamaktadır. Bu durum, türün stabil olmayan kumul ortamındaki çimlenme başarısı ve populasyonun habitata tutunmasında önemli adaptasyonlardan biridir. Yayılış habitatları kıyı kumulları olan P. maritimum populasyonları tahribat nedeniyle, doğal yayılış alanlarındaki bir çok lokasyonda tamamen ortadan kalkmıştır. Çalışmadan elde edilen çimlendirme bulguları, türün kumul habitatlarındaki doğal ortamına yeniden kazandırılması ve tohum bazlı restorasyonu için önemlidir. Bu nedenle tohumların çimlenme davranışlarının belirlenmesi, türün tohumları yoluyla doğal ortamına yeniden kazandırılması çalışmalarında, hayatta kalma ihtimali daha yüksek olan genç fideler oluşturarak, verimliliğin artırılmasında yol gösterici olacaktır. Anahtar Kelimeler: Pancratium maritimum, Halofit, Tohum, Polimorfizm, ÇimlendirmeEFFECT OF SOME TREATMENTS ON THE GERMINATION PERFORMANCE OF PANCRATIUM MARITIMUM L. (AMARYLLIDACEAE) (SAND LILY) SEED MORPHOTYPES In this study, the 'apical conical', 'basal conical' and 'flat' morphotype seeds of Pancratium maritimum L. (Amaryllidaceae) (sand lily), an endangered, halophytic, psammophyte species, were determined and the effects of some treatments on germination performance were investigated. For this, on each seed morphotype; The effects of different NaCl concentrations, cold stratification, 12 hours light/dark x darkness and outer seed coat scarification applications on germination performance were tested and the germination index (GI = Germination Index) was calculated according to the formula. Although the germination indices of each seed morphotype test group are significantly different, from the applications in the germination tests of all morphologically dormant seed morphotypes; While it was positively affected by cold stratification, constant darkness and other seed coat scarification applications, germination indices decreased at different NaCl concentrations. The determined differences in the germination indices of each morphotype group are due to differences in the anatomical structures of the seed morphotype groups. Significant differences between morphotypes, especially in terms of outer seed coat thickness, embryo length and water absorption rates, resulted in significantly different germination indexes compared to applications in germination tests. Among the seed morphotype groups, the highest germination index value against different applications in germination tests is seen in flat morphotypes, followed by apical and basal conical morphotypes. Similar findings were obtained in the pot experiments we conducted to simulate the natural environment. Accordingly, the different degrees of morphological dormancy of seed morphotypes, resulting from differences in their anatomical structures, ensure their heterochronic (asynchronous) germination. This is one of the important adaptations in the germination success of the species in the unstable dune environment and the retention of the population in the habitat. Populations of P. maritimum, whose habitat is coastal dunes, have completely disappeared in many locations in their natural distribution areas due to destruction. The germination findings obtained from the study are important for the reintroduction of the species to its natural environment in dune habitats and seed-based restoration. For this reason, determining germination behavior will be a guide in increasing productivity by producing young seedlings with a higher probability of survival in efforts to reintroduce the species to its natural environment through its seeds. Keywords: Pancratium maritimum, Halophyt, Seed, Polymorphism, Germination.