Sulanan ve Sulanmayan Koşullarda Yetiştirmenin Bazı Yazlık Yem Bitkilerinin Tarımsal Özelliklerine Etkileri

Abstract

m SULANAN VE SULANMAYAN KOŞULLARDA YETİŞTİRMENİN BAZI YAZLIK YEM BİTKİLERİNİN TARIMSAL ÖZELLİKLERİNE ETKİLERİ ÖZET Bu çalışma, sulanan ve sulanmayan koşullarda yetiştirmenin bazı yazlık yem bitkilerinin tarımsal özelliklerine etkilerini belirlemek amacıyla, 2003 yılında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme arazilerinde yürütülmüştür. Araştırma tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak planlanmıştır. Ana parselleri sulama işlemleri, alt parselleri ise çeşitler oluşturmuştur. Denemede, bitki materyali olarak kocadan x sudan otu melezinin 6, kocadan 2, sudan otunun 1 ve mısırın 3 çeşidi kullanılmıştır. Azotlu gübre kaynağı olarak Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN), fosfor kaynağı olarak da Di Amonyum Fosfat (DAP) kullanılmıştır. Fosforlu gübrenin tamamı ve azotlu gübrenin yansı ekimle birlikte, azotlu gübrenin diğer yansı ise bitki boylan 40-50 cm'ye ulaştığında serpme olarak uygulanmıştır. Sulamalı alanda en yüksek yeşil ot verimi dekara 5890.0 kg ile Jumbo adlı kocadanxsudan otu melezinden elde edilmiştir. Sulamasız alanda da dekara 4183.3 kg' lık verimi ile yine aynı çeşit en yüksek değere sahip olmuştur. Sulamalı alanda kuru ot verimleri bakımından en yüksek verim dekara 1674.8 kg ile Jumbo melez kocadan çeşidinden elde edilirken, bu çeşidi dekara 1437.1 kg' lık bir verim değerine sahip olan Grazer-N2 melez kocadan çeşidi takip etmiştir. Sulama yapılan parsellerde Grazer-N2 melez kocadan çeşidi en yüksek protein verimi sağlamıştır. Sulamasız alanda dekara 1174.7 kg'lık kuru ot verimi ile yine Jumbo adlı melez kocadan çeşidi en yüksek verime sahip olmuştur. Sulamasız alanda kuru ot ve protein verimi bakımından kocadanlar ile aynı istatistiksel grup içerisinde yer alan Rx-893 melez mısır çeşidinin diğer mısır ve kocadan çeşitlerine oranla koçan ve yaprak oram yüksek, sap oram düşük olmuştur. Bu olumlu özellikler nedeniyle sulamasız alanda Rx- 893 melez mısır çeşidi kocadanlara tercih edilebilir. Anahtar kelimeler: Kocadan, mısır, sulama, çeşit, verimIV THE EFFECTS OF IRRIGATED AND NON-IRRIGATED BREEDING ON AGRICULTURAL CHARACTERS OF SOME SUMMER FORAGE CROPS ABSTRACT This study was conducted out to determine the effects of irrigated and non-irrigated breeding on agricultural characters of some summer forage crops in the experimental area of Black Sea Agricultural Research Institution during 2003. The study was designed according to the split plot design in randominazed with 3 replications, utilising irrigations as main plot, and cultivars as subplots. In the study, 6 cultivars from sorghumxsudan grass, 2 sorghum, 1 sudan grass and 3 corn cultivars were used as plant materials. CAN and DAP were used as nitrogen and phosphorus source respectively. Phosphorus fertilization was performed as top-dress in sowing and nitrogen fertilization was performed in two time in the same amount in sowing and the time at which plants reached 40-50 cm in height. In irrigated plots, the highest herbage yield was obtained from sorghumxsudan grass hybrids called Jumbo with 5890.0 kg/da. In non-irrigated plots, the same cultivar gave the highest yield with 4183.3 kg/da. Under irrigated conditions, aforementioned cultivar gave the highest hay yield with 1674.8 kg/da and this number was followed by 1437.1 kg/da obtained from hybrid sorghum cultivars Grazer N2. In irrigated plots, sorghum hybrid cultivar Grazer N2 gave the highest protein yield. Under non-irrigated conditions, similarly, hybrid sorghum cultivar Jumbo gave the highest hay yield with 1 174.7 kg/da. Under non-irrigated conditions, in Rx-893 found in the same statistical group as sorghums in term of hay and protein yields, cob and leaf ratio were high and stem ratio was low when compared to other corn and sorghum cultivar can be prefered instead of sorghums under non-irrigated conditions. Key words: Sorghum, corn, irrigation, cultivar, yield