Mustafa Kutlu’nun Dünya Görüşünü Yansıtan Hikâyelerindeki Dînî ve Beşerî Unsurlar

Abstract

Edebî metinler, biçim ve içerik özelliklerine göre farklı şekillerde sınıflandırılırlar. Anlatmaya bağlı edebî türler içinde yer alan hikâye, yazarın kendi düşünce dünyası ve bilgi birikimi vasıtasıyla insanı ve insan hayatını kurmacaya aktarma çabasının bir ürünü olarak da tanımlanabilir. Hikâye, kaynağını insandan ve insan hayatından alması sebebiyle dil, din, tarih, coğrafya, sosyoloji ve psikoloji gibi pek çok alanla etkileşim içindedir. Dolayısıyla hikâyelerin kurgulanması sürecinde yazar, çözümlenmesi sürecinde ise okur ve araştırmacının bu alanlardan yeterince yararlanması gerekmektedir. 1960 sonrası yazarlarından olan Mustafa Kutlu’nun hâlihazırda basılmış 28 hikâye kitabı vardır. Yazarın dünya görüşünü yansıtan hikâyelerindeki dînî ve beşerî unsurların tespit edilmesi amacıyla hikâyeler üzerinde analiz çalışması yapılmıştır. Hikâyelerde Türk edebiyatında önemli yere sahip yazar ve eserlerden alıntılar; âyet, hadîs, duâ ve dînî değerleri yansıtan ifadeler; bilinçli olarak kurguya yansıtılan ve yaşam döngüsüne işaret ettiği düşünülen tekrarlar tespit edilmiştir. Kurguya yansıtılan dünya hayatı, yaşam döngüsü ve İslâm inancı üzerine temellendirilmiş yaşam biçimi dînî unsurlar bağlamında; toplumsal yapı, Anadolu insanı, sanat, zanaat, edebiyat, tarih ve coğrafyaya dayalı anlatım beşerî unsurlar bağlamında değerlendirilmiştir. Geleneğe bağlı olan Kutlu’nun dünya görüşünü yansıtan dînî ve beşerî unsurlar, hikâye örneklemiyle ortaya konulmaya çalışılmıştır.