Bolu Claudıopolıs Stadıonu Kazısı'ndan Bir Grup Seramiğin Karakterizasyonu

Abstract

Bolu Claudiopolis Stadion kazısı kapsamında çıkarılan seramik örnekleri üzerinde detaylı analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, seramiklerin fiziksel, kimyasal ve mineralojik özellikleri optik mikroskop, XRD (X-ışını toz difraksiyonu), FTIR (Fourier Dönüşümü Infrared Spektroskopisi) ve PED-XRF (Polarize Enerji Dağılımlı X-Işını Floresans) teknikleriyle incelenmiştir. Elde edilen bulgular, seramiklerin pişirme sıcaklıklarının 800-950°C arasında değiştiğini ve bu sıcaklıklara bağlı olarak renk farklılıklarının oluştuğunu göstermektedir. Renk analizinde, seramiklerde demir oksit oranının pişirme koşullarıyla ilişkili olarak kahverengi tonlarında değişikliklere neden olduğu belirlenmiştir. XRD analizleri, seramiklerin baskın olarak kuvars ve kalsit gibi minerallerden oluştuğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, FTIR analizleri, seramiklerde silika (SiO₂) ve karbonat (CO₃) vibrasyon bantlarının gözlendiğini, bunların da hammaddenin kalkerli yapısını yansıttığını göstermiştir. PED-XRF ile yapılan kimyasal analizler, seramiklerin içeriklerinde çeşitli geçiş elementleri bulunduğunu ve bazı örneklerin farklı bölgelerden gelen hammaddelerle üretildiğini işaret etmektedir. Sonuç olarak, Claudiopolis Stadion kazısından çıkarılan seramiklerin kompozisyonları, pişirme koşulları ve estetik tercihler açısından çeşitlilik gösterdiği, ayrıca bölgesel ve kültürel farklılıklara işaret ettiği sonucuna varılmıştır.Detailed analyses were conducted on ceramic samples unearthed during the Bolu Claudiopolis Stadium excavation. The study investigated the physical, chemical, and mineralogical properties of the ceramics using optical microscopy, XRD (X-ray diffraction), FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy), and PED-XRF (Polarized Energy Dispersive X-ray Fluorescence) techniques. Findings indicate that the firing temperatures of the ceramics ranged between 800-950°C, resulting in color variations. The color analysis revealed that the iron oxide content in the ceramics, influenced by firing conditions, caused differences in shades of brown. XRD analyses identified that the ceramics primarily consist of minerals such as quartz and calcite. Additionally, FTIR analyses detected silica (SiO₂) and carbonate (CO₃) vibration bands, reflecting the calcareous nature of the raw materials. Chemical analyses performed with PED-XRF revealed the presence of various trace elements in the ceramics, suggesting that some samples were produced using raw materials from different regions. In conclusion, the ceramic compositions, firing conditions, and aesthetic choices of the Claudiopolis Stadium samples exhibit significant diversity. These findings not only highlight the technical and artistic aspects of ceramic production but also suggest regional and cultural variations associated with the origins of some of the materials.