'Menschen' ve 'Deutsch' Ders Kitaplarının Dört Temel Dil Becerisi Açısından Karşılaştırılması

Abstract

Almanca A1.2 düzeyine yönelik hazırlanmış Menschen (Hueber Yayınevi) ve Deutsch (Ata Yayıncılık) ders kitapları, bu tez kapsamında Avrupa Ortak Başvuru Metni (AOBM) ile Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) Ders Kitabı Değerlendirme Kriterleri doğrultusunda, dört temel dil becerisi (dinleme, konuşma, okuma, yazma) açısından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırmanın temel amacı, söz konusu iki ders kitabının öğrencilere iletişim becerileri kazandırma düzeyini belirlemek, dil öğretimi açısından pedagojik yeterliliklerini analiz etmek ve güçlü-zayıf yönlerini ortaya koymaktır. Ayrıca kitapların, kültürel içerik, görsel tasarım ve etkinlik yapısı gibi nitelikleri de kapsamlı biçimde değerlendirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmış; kitaplarda modül bazında etkinlik türleri, içerik yapısı, görsellerin işlevselliği, metinlerin otantikliği, sosyokültürel unsurlar ve ölçme-değerlendirme gibi çeşitli kriterler temel alınmıştır. AOBM'nin 2021 yılında yayımlanan Türkçe çevirisi ile MEB tarafından 2023-2024 yıllarında yayımlanan ders kitabı değerlendirme ölçütleri dikkate alınarak kitaplar karşılaştırılmıştır. Dört temel dil becerisine yönelik etkinliklerin sayısal dağılımı tablolar ve grafiklerle desteklenerek sunulmuştur. Bulgular, her iki kitabın genel kazanımlara yer verdiğini, ancak becerilerin geliştirilmesinde farklılıklar bulunduğunu göstermektedir. Menschen, dinleme ve konuşma becerilerini geliştirmede zengin ve çeşitli etkinlikleriyle öne çıkmakta; öğrencilere dili doğal bağlamlar içinde sıkça duyma ve kullanma fırsatı sunmaktadır. Otantik materyal kullanımı, kültürel çeşitlilik, etkileşimli yapı ve görsel tasarım açısından da güçlü bulunmuştur. Deutsch ise dört temel beceriyi dengeli biçimde sunma konusunda yetersiz kalmaktadır. Yazma ve dinleme becerileri yüzeysel ele alınmakta; üretken dil kullanımını teşvik eden görevler sınırlı kalmaktadır. Ancak kitap müfredata uygunluk, sade dil kullanımı, ölçme-değerlendirme bölümlerinin açıklığı ve ulusal değerlere vurgu açısından olumlu değerlendirilmiştir. Bu tez, Almanca öğretmenlerine materyal seçimi konusunda karşılaştırmalı veriler sunarken, yeni ders kitaplarının hazırlanmasında göz önünde bulundurulması gereken unsurları da ortaya koymaktadır. Elde edilen sonuçlar, dil eğitimi sürecinde kullanılan materyallerin sadece dilbilgisel yapı değil, kültürel yeterlilik, üretkenlik ve dört beceriyi dengeleyen bir yaklaşıma dayanması gerektiğini göstermektedir.In this thesis, the German A1.2 level textbooks Menschen (Hueber Verlag) and Deutsch (Ata Publishing) were comparatively examined focusing on four basic language skills (listening, speaking, reading, writing) based on the Common European Framework of Reference for Languages (CEFR) and the Ministry of National Education (MoNE) Textbook Evaluation Criteria. The study aims to assess the extent to which each textbook supports communication skills, evaluate their pedagogical effectiveness, and identify their strengths and weaknesses. In addition to language skills, aspects such as cultural content, visual design, and activity structure were also examined. Document analysis, a qualitative research method, was employed to review both textbooks using criteria like activity types, text authenticity, sociocultural content, visuals, and evaluation components. Turkish translation of the CEFR (2021) and current MoNE guidelines provided the basis for comparison. Numerical data related to skill-based activities were presented through tables and graphs. The findings show that both books include general learning outcomes, but differ in the development of skills. Menschen excels in listening and speaking through varied and engaging activities, offering learners frequent exposure to the language in authentic contexts. It also performs well in terms of authentic materials, cultural diversity, interactivity, and visual design. In contrast, Deutsch is less balanced in addressing the four skills. Writing and listening activities are handled superficially, productive language tasks are limited. However, the textbook is positively noted for its curriculum alignment, plain language, clear assessment sections, emphasis on national values. This thesis provides comparative data on material selection for German language teachers and reveals the elements to be taken into consideration in the preparation of new textbooks. The results obtained show that the materials used in the language education process should be based not only on grammatical structure but also on an approach that balances cultural competence, productivity and the four skills.