Bir Kent İmgesi Olarak Bafra Nokulu

Abstract

Toplumsal bellek ürünü olan imgeler, doğal veya işlenmiş olarak \rbir milletin özgünlüğünü yansıtırlar. Küreselleşen dünyada daha \rçok anlam kazanan imgeler, günümüzde kültürel mirasın geleceğe \rtaşınması yanında kendisinden farklı alanlarda istifade etmeyi zorunlu \rkılmıştır. Dünyadaki tek tipleşme, yöresel ve özgün ürünlere olan \rilgiyi ve farkındalığı artırmış; bu yolla toplumsal refah, istihdam, \rekonomik fayda gibi amaçlarla kültüre dayalı üretim faaliyetleri önem \rkazanmıştır. Yerel ve bölgesel şekilde başlayan uygulamalar öncelikle \rait olduğu bölgenin imgeleri olarak değer kazanmış, bunlar bazen \rülkelerin mirasları olarak UNESCO tarafından dünya kültür mirasına \rdâhil edilmiştir.\rSamsun ilinin en büyük ilçelerinden biri olan Bafra, verimli toprakları, \rzengin tarımsal faaliyetleri ve canlı ticaret hayatıyla öne çıkmaktadır. \rSamsun’a çok yakın konumda bulunan, modern bir kent havasının \rhakim olduğu ilçede geçmişten günümüze zengin bir toplumsal \rbelleğin hâkim olduğu görülür. Pidesi, nokulu, kaymaklı lokumu, \rdondurması, şenlikleri ve festivalleri, tarihî ve mimarî eserleri ile \rzengin bir kültürel mirasa sahiptir. Her biri Bafra’nın imgesi olabilecek \rbu ürünlerin hak ettiği değeri bulamadığı görülür. \rÇalışmamızda mutfak kültürünün bir unsuru olarak yörede “şerbetsiz \rtatlı” olarak adlandırılan Bafra nokulu mevzu edilmiştir. Kelimenin \rkökeni araştırıldıktan sonra yörede geleneksel nokulu tespit edip \rbunu yaygınlaştıran kişilerin bilgileri doğrultusunda tarif verilmiştir. \rGeleneksel üründe hamurun ince açılması, margarin kullanılmaması, iç \rmalzeme olarak ceviz ve üzüm kullanılması ve yerken ağızda dağılması gibi temel nitelikler nokulun öne çıkan özellikleridir. Nokulun Bafra \rkent merkezi ve köylerde eskiden beri bilindiği, yaklaşık yüz elli \ryıllık bir geçmişi olabileceği öngörülmüştür. Eskiden bayramların \rvazgeçilmez ürünü iken günümüzde buna ilave olarak misafir \rağırlama, belirli günlerde ikram ve hediyeleşme geleneğinin bir parçası \rolarak Bafra’nın sosyo-kültürel hayatında önemli bir yer kazanmıştır. \rYakın zamanda kaymaklı lokum ve nokul üretim tesislerinin açılması \rve bu alanda kadın istihdamı ile kültür ekonomisinde kendine yer \rbulmuştur. Çeşitli kurumların çalışmaları ve bireysel çabalarla nokul, \rBafra kent imgesi olma yolunda ilerlemektedir. Yerelde Bafra imgesi \rolmak, aynı zamanda Samsun imgesi olma anlamı taşır. Bu anlamda \rilin çeşitli çabaları da mevcuttur. \rNokulun yaşatılması ve yöresel bağlamda yaygınlaşmasında yapılan \rçalışmalar etkili olmuşsa da ulusallaşma ve markalaşma sürecinde \rçeşitli projelere ve atılımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda ilçe \riçerisinde ve yörede gerçekleştirilen bazı etkinliklerde ve festivallerde \rnokulun tanıtımı yapılmalı, daha sonra ülke çapında yapılacak \rçalışmalarla bu yöresel ürüne bir kimlik ve aidiyet kazandırılmalıdır. \rNokul gibi ortak bellek ürünlerinin kültür endüstrisi alanına taşınması, \ryöreselin tanınması ve küreselleşen dünyada özgünlükleri geleceğe \rtaşıma bağlamında büyük bir işlevi yerine getirecektir.