Fen Lisesi Öğrencilerinin Akran Zorbalığı ve Psikolojik Sağlamlıklarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi (Samsun İli Örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin akran zorbalığı ve psikolojik sağlamlıklarını cinsiyet, sınıf düzeyi, gelir düzeyi, eğitim görülen okulun kırsal ya da kentte olma durumu, öğrencinin eğitimine yatılı ya da gündüzlü devam etme durumu değişkenlerine göre incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim öğretim yılında Samsun ili içerisinde aktif öğrenim gören fen lisesi öğrencileri oluşturmaktadır. Seçkisiz örnekleme yönteminden tabakalı örneklem yönteminin kullanıldığı araştırmada, örneklem 784 kişiden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde, 'Kişisel Bilgi Formu'', 'Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu'' ve 'Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği'' kullanılmıştır. Psikolojik sağlamlığa ilişkin verilerin dağılımının normalliği nedeniyle verilerin analizinde, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (One Way Anova) kullanılmıştır. Akran zorbalığına ilişkin verilerin dağılımın normal olmaması nedeniyle verilerin analizinde, Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis-H testi ve aralarındaki ilişkinin analizinde Sperman korelasyonu kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin psikolojik sağlamlıkları ile akran zorbalığı düzeyleri arasında negatif yönlü, düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin psikolojik sağlamlıklarının cinsiyet, sınıf düzeyi, gelir düzeyi ve yatılı ya da gündüzlü olma durumu değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunmamış, kırsal ya da kentte öğrenim görme durumuna göre kırsalda öğrenim gören öğrencilerin lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin akran zorbalığı kurban boyutu izolasyon alt faktörü hariç, kurban ve zorba boyutunda cinsiyet değişkenine göre anlamlı fark bulunmuştur. Akran zorbalığı zorbalık boyutu eşyaya zarar verme alt boyutunda, sınıf düzeyi değişkenine göre 11. Sınıfların lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin akran zorbalığında gelir düzeyi değişkenine göre kurban ve zorbalık boyutunun her ikisinde de yüksek gelir düzeyi lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Fen liselerinde öğrenim gören öğrencilerin akran zorbalığında, yatılı ya da gündüzlü eğitim görme durumu değişkenine göre, yatılı öğrenciler lehine kurban boyutu söylenti yayma alt boyutunda, gündüzlü öğrenciler lehine zorbalık boyutu cinsel zorbalık alt boyutunda anlamlı farklılık bulunmuştur.The purpose of this study is to analyze peer bullying and psychological resilience levels of science high school students in terms of gender, grade, income level, geographical location of the school (whether it is in an urbanized or rural area), and receiving boarding or day education. The relational survey model, one of the quantitative models, is applied in this research. Research's universe consists of Science High School students getting an education in Samsun district throughout the 2023 – 2024 Curriculum Year. The research sample is formed of 784 students that are chosen with the help of stratified sampling which is accepted as one of the random distribution models. 'Individual Identification Form', 'Peer Bullying Identification Scale' and 'Child and Youth Pyschological Resilience Scale' are used in order to collect data of the research. Because of the normality of the distribution of data regarding psychological resilience, One Way Variance Analysis (ANOVA) and Independent Groups T-Test are used during the data analysis process. Mann Whitney - U Test, Kruskall Wallis – H Test, and Spearman Correlation is applied since the unnormal distribution of data related to analysis of 'peer – bullying' variant. Based on the research findings, a negative, low-level significant relationship is found between the psychological resilience of students studying in Science High Schools and their levels of peer bullying. No meaningful difference is noticed Science High School students' psychological resilience levels in terms of gender, grade, income level and staying in dormitory or coming from home to school except for geographical location (urbanized or rural region schools) variable. A significant difference is found in the peer bullying victim dimension of students studying in science high schools, excluding the isolation factor, in the victim and victim dimension according to the gender variable. A meaningful difference is observed in behalf of 11. grades based on grade variable in the subdimension of bullying dimension of peer–bullying variable, inflicting damage to property. A significant difference is found in behalf of the high–income group in the victim and bullying dimension of peer-bullying levels of Science High School. In the peer bullying of students studying in science high schools, a significant difference was found in the victim dimension in the rumor spreading sub-dimension in boarding students, and in the sexual bullying sub-dimension in the bullying dimension in day students, depending on the variable of whether they received boarding or day education.