Domateste Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Etmeni Fusarium Oxysporum F. Sp. Radicis-Lycopersici'ye Karşı Bazı Fungal Antagonistlerin Etkinliklerinin Belirlenmesi

Abstract

Domates yetiştiriciliğini olumsuz yönde etkileyen, kök ve kök boğazı çürüklüğü meydana getiren F. oxysporum f.sp. radicis-lycopersici (FORL) Türkiye'de ve dünya genelinde domates üretimi yapılan birçok ülkede yaygın olarak görülmekte, ekonomik açıdan da sorun teşkil etmektedir. Bu çalışmada dört Trichoderma spp., iki Chaetomium spp. bir Fusarium oxysporum izolatının antagonist organizma olarak domateste sorun olan kök ve kök boğazı çürüklüğüne karşı biyolojik mücadele olanakları ile hassas (H2274) ve orta dayanıklı (Falcon) domates çeşitlerinde bitki gelişimine etkileri incelenmiştir. Denemelerde FORL'un misel gelişimini en yüksek oranda engellediği belirlenen ve tür teşhisi yapılamayan T-1, Cha.-1 ve Cha.-2 izolatlarının dizileme analizleri yaptırılmış ve analizler sonucunda T-1 izolatının Trichoderma harzianum, Chaetomium izolatlarının her ikisinin de Chaetomium globosum olduğu tespit edilmiştir. Yapılan ikili kültür testinde antagonist izolatlar arasında patojenin misel gelişimini en yüksek oranda engelleyen izolatın, %63.88 oranı ile Trichoderma-1 (T. harzianum) izolatı olduğu tespit edilmiştir. Bitki aktivatörü (Actigard - Acibenzolar-S-Methy) ve fungisit (Dynasty) uygulamalarında ise FORL etmenine karşı in-vitro koşullarda Actigard ve Dynasty'nin 5 farklı dozu kullanılmış olup, farklı dozlarda geliştirilen patojenin misel gelişimlerinin yüzde engelleme oranları incelenmiş ve Actigard'ın 1.dozunun %21.30, 5. dozunun ise %50.29 oranında misel gelişimini engellediği görülmüş olup her dozun istatistiksel olarak farklı gruplarda yer aldığı belirlenmiştir. Fungisit uygulamasında ise, 3. doz dahil olmak üzere diğer tüm üst dozların patojenin misel gelişimini %100 engellediği tespit edilmiştir. Yapılan saksı denemelerinde ise patojen bulaştırılmayan saksılardaki antagonist izolatların, hassas ve orta dayanıklı domates çeşidinde negatif kontrole kıyasla daha iyi bitki gelişimi sağladığı ve bitkilerin büyümesini teşvik ettiği belirlenmiştir. Patojen ile bulaşık olan saksılarda ise, antagonist izolatların kullanıldığı ve en az hastalık şiddeti gösteren saksının, hassas çeşitte %9.38 ile T-4 (T. harzianum), orta dayanıklı çeşitte ise %12.50 ile Cha.-2 (C. globosum) izolatı olmuştur. Kullanılan bitki aktivatörü ve fungisit uygulamalarının ise çeşitler arasında farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Tüm bu sonuçlar göz önüne alındığında dayanıklı yada orta dayanıklı çeşit kullanımı sonucunda antagonist organizmaların da kullanımıyla hastalık şiddetinin önemli oranda azalacağı kanısına varılmıştır.F. oxysporum f.sp. radicis-lycopersici (FORL), which causes root and crownrot and negatively affects tomato cultivation, is widespread in Turkey and in many tomato producing countries around the world and poses an economic problem. In this study, the biological control possibilities of four Trichoderma spp., two Chaetomium spp. and one Fusarium oxysporum isolate as antagonist organisms against root and crownrot and their effects on plant growth in susceptible (H2274) and moderate resistant (Falcon) tomato varieties were investigated. Sequencing analyses of T-1, Cha.-1 and Cha.-2 isolates, which were found to inhibit mycelial growth of FORL at the highest rate and could not be identified, were performed and as a result of the analyses, it was determined that T-1 isolate was Trichoderma harzianum and both Chaetomium isolates were Chaetomium globosum. In the dual culture test, it was determined that the isolate that inhibited the mycelial growth of the pathogen at the highest rate among the antagonist isolates was Trichoderma-1 (T. harzianum) isolate with a rate of 63.88%. In plant activator (Actigard - Acibenzolar-S-Methy) and fungicide (Dynasty) applications, 5 different doses of Actigard and Dynasty were used against the FORL agent in in vitro conditions, and the percentage inhibition rates of the mycelial growth of the pathogen developed at different doses were examined and it was determined that the 1st dose of Actigard inhibited mycelial growth by 21.30% and the 5th dose by 50.29% and each dose was statistically in different groups. In the fungicide application, it was determined that all other upper doses, including the 3rd dose, prevented 100% of the pathogen mycelial growth. In the pot trials, it was determined that the antagonist isolates in the pots that were not infected with the pathogen provided better plant growth and promoted the growth of plants in susceptibleand moderate resistant tomato varieties compared to the negative control. In the pots infected with the pathogen, T-4 (T. harzianum) isolate with 9.38% in the susceptiblevariety and Cha.-2 (C. globosum) isolate with 12.50% in the moderate resistant variety were used as antagonist isolates and showed the lowest disease severity. It was determined that the plant activator and fungicide applications used varied among the varieties. Considering all these results, it was concluded that the disease severity would be significantly reduced with the use of antagonist organisms as a result of the use of resistant or moderate resistant varieties.