Romantik İlişkilerde Duygusal İstismarın Yetişkin Bağlanma Stilleri ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmada romantik ilişkilerde duygusal istismar olgusu, yetişkin bağlanma stilleri ve çelişik duygulu cinsiyetçilik bağlamında incelenmiştir. Araştırma, çelişik duygulu cinsiyetçiliğin, kadınların ve erkeklerin romantik ilişkilerdeki rollerini ve bu rollerin, ilişkilerdeki duygusal istismar biçimlerini nasıl etkilediğini daha derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilen araştırmaya 18–60 yaş arası 352 kadın ve 150 erkek olmak üzere toplam 502 yetişkin birey katılmıştır. Çalışmada veri toplama araçları olarak 'Kişisel Bilgi Formu, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, Çok Boyutlu Duygusal İstismar Ölçeği–Kısa Formu, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği ve Erkeklere İlişkin Çelişik Duygular Ölçeği' kullanılmıştır. Araştırma bulguları hem bireysel hem de toplumsal düzeydeki etkenlerin romantik ilişkilerdeki istismar deneyimlerini anlamada önemli rol oynadığını ortaya koymaktadır. Kadın katılımcılarda kaygılı bağlanma stili ile maruz kalınan duygusal istismar pozitif yönde anlamlı ilişki göstermiş; bu ilişkiye erkeklere yönelik düşmanca cinsiyetçiliğin aracı bir rol üstlendiği bulunmuştur. Erkek katılımcılar açısından kaygılı bağlanma ile duygusal istismara maruz kalma arasında anlamlı bir ilişki saptanmış ancak çelişik duygulu cinsiyetçilik bu ilişkide aracılık sergilememiştir. Ayrıca, erkeklerin kadınlara kıyasla daha yüksek düzeyde duygusal istismara maruz kaldığı görülmüş, bu durum literatürde erkek mağduriyetine ilişkin eksikliklere dikkat çekmiştir. Araştırmanın sonuçları duygusal istismarın geçmiş yaşantılarla da etkileşimli biçimde ortaya çıktığını göstermektedir. Yetişkin bağlanma stilleri ile çelişik duygulu cinsiyetçilik tutumlarının birlikte ele alınması, romantik ilişkilerdeki güç dengesizliklerinin ve istismar risklerinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Özellikle kadınlarda düşmanca cinsiyetçilik ve bağlanma güvensizliği arasındaki etkileşimli dinamik, toplumsal cinsiyet eşitliğinin yalnızca erkeklerin tutumlarıyla değil, kadınların da içselleştirdikleri inanç kalıplarıyla derinleştirilmesi gerektiğini göstermektedir. Literatüre sunduğu özgün katkılarla bu çalışma hem klinik uygulamalarda hem de toplumsal cinsiyet temelli politikaların geliştirilmesinde rehberlik edebilecek niteliktedir.This study examined of emotional abuse in romantic relationships in the context of adult attachment styles and ambivalent sexism. The research aims to examine in depth the roles of ambivalent sexism in romantic relationships and how these roles affect forms of emotional abuse in relationships. A total of 502 adults, 352 female and 150 male, between the ages of 18 and 60, participated in the study, which was carried out with the relational screening model. The data collection tools were the 'Personal Information Form, Experiences in Close Relationships Inventory-II, Multidimensional Emotional Abuse Scale–Short Form, Ambiguous Sexism Scale and Ambiguous Feelings Towards Men Scale.' The research findings reveal that both individual and societal factors play an important role in understanding abuse experiences in romantic relationships. In female participants, anxious attachment style and emotional abuse were significantly positively correlated; hostile sexism towards men was found to mediate this relationship. In male participants, a significant relationship was found between anxious attachment and emotional abuse, but ambivalent sexism did not mediate this relationship. In addition, men were found to be more emotionally abused than women, drawing attention to the gaps in the literature on male victimization. The results of the study show that emotional abuse also occurs in an interactive manner with past experiences. Considering adult attachment styles and ambivalent sexism attitudes together contributes to a better understanding of power imbalances and abuse risks in romantic relationships. The interactive dynamic between hostile sexism and attachment insecurity, especially in women, shows that gender equality should be deepened not only with men's attitudes but also with the belief patterns that women internalize. With its original contributions to the literature, this study can guide both clinical practice and the development of gender-based policies.