Fluoksetin, Sertralin ve Tianeptinin Öğrenme ve Bellek Üzerine Olan Etkilerinin Farelerde Pasif Sakınma Yöntemi İle Araştırılması

Abstract

Son yıllarda yapılan klinik ve deneysel araştırmalarda antidepresan ilaçların kognitif fonksiyonlar üzerine olumlu etkilerinin olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı; serotonerjik sistem üzerinden etki gösteren fluoksetin, sertralin ve tianeptinin, farelerde öğrenme ve bellek üzerine olan etkilerini pasif sakınma yöntemi ile araştırmak ve belirtilen antidepresan ilaçların, antikolinerjik bir ilaç olan skopolamin ile oluşturulan amnezi üzerine olan etkilerini incelemektir. Çalışmamızda öğrenme ve bellek performansının değerlendirilmesinde kullanılan pasif sakınma deneyinde birinci gün öğrenme, ikinci gün ise retansiyon (hatırlama) testi uygulandı. İkinci gün uygulanan testlerde, farenin aydınlık bölümde 600 saniyeden daha fazla kalması retansiyon kriteri olarak kabul edildi. Çalışmada kullanılan ilaçlar 5, 10 ve 20 mg/kg dozlarında, öğrenme deneyinden 30 dakika önce, intraperitoneal (i.p.) olarak uygulandı. İlaçların lokomotor aktivite üzerine etkileri, ilaç enjeksiyonundan 20 dakika sonra değerlendirildi. Çalışmada iki yan bölümde gerçekleştirilen deneylerde ilaçların tek başına uygulamada sağlam bellek üzerine, skopolamin ile beraber uygulamada ise bozulmuş bellek üzerine etkileri araştırıldı. Çalışma sonucunda, fluoksetin ve sertralinin hem sağlam hem de bozulmuş bellek üzerine olumlu etkilerinin olduğu belirlendi. Tianeptinin ise sağlam bellek üzerine herhangi bir etkisinin olmadığı bununla birlikte, skopolamine bağlı olarak gelişen bellek bozukluğunu düzelttiği tespit edildi. Yapılan lokomotor aktivite ölçümlerinde fluoksetin ve sertralinin yalnızca 20 mg/kg dozunda, tianeptinin ise 10 ve 20 mg/kg dozlarında lokomotor aktiviteyi anlamlı olarak azalttığı saptandı. Sonuçlarımız fluoksetin, sertralin ve tianeptinin öğrenme ve bellek üzerine olumsuz etkilerinin olmadığını ayrıca fluoksetin ve sertralinin belleği arttırıcı özelliklerinin bulunduğunu göstermiştir. Bununla birlikte her üç antidepresan ilacın da skopolamin ile oluşan bellek bozukluğunu düzeltmiş olması, bu ilaçların özellikle bellek ile ilgili yakınmaları olan depresif bozukluklu hastaların ve yaşlı olguların farmakolojik tedavisinde tercih edilebilecek ilaçlar olduklarını düşündürmektedir. Anahtar Kelimeler: Fluoksetin, sertralin, tianeptin, öğrenme, bellek, pasif sakınma.Recent clinical and experimental research revealed that the antidepressant drugs have positive effects on cognitive functions. The aim of this study was to investigate the effects of serotonergic drugs fluoxetine, sertraline and tianeptine, using passive avoidance learning paradigm on learning and memory in mice and to examine the effects mentioned antidepressant drugs on amnesia induced by anticholinergic agent scopolamine. Passive avoidance test was used in the evaluation of learning ability and memory performance. On the first day of the application, a learning test was carried out and a retantion (memory) test was conducted on the second day. During the retention tests applied on the second day, remaining in the light chamber of the apparatus for more than 600 seconds was considered as a sign of retention. Drugs used in this study were administered in 5,10 and 20mg/kg doses intraperitoneally (i.p.) 30 minutes before the learning trial. The effects of the drugs on locomotor activity has also been evaluated 20 minutes after the drug injection. Experiments designed in two different episodes where, in the first episode, the effects of the drugs alone on intact memory, and in the second, the effects of drugs in combination whit scopolamine on impaired memory, has been evaluated. Results indicate that fluoxetine and sertraline application have positive effects on both intact and impaired memory in mice. It has also been established that tianeptine had no direct effect on intact memory while causing a significant improvement in the condition of impaired memory due to scopolamine. Locomotor activity measurements showed that application of fluoxetine and sertraline in 20 mg/kg doses and tianeptine in 10 and 20 mg/kg doses were considerably reduced the locomotor activity of mice. Our results have shown that the fluoxetine, sertraline and tianeptine have no negative effects on learning and memory in mice. Our findings also indicate a significant ameliorating effect of fluoxetine and sertraline on memory impariments caused by scopolamine, it would be appropriate to consider those drugs as suitable drugs in pharmacological treatment of elderly cases and especially in patients with depressive disorders accompanied by memory deficiencies. Key Words: Fluoxetine, sertraline, tianeptine, learning, memory, passive avoidance.