Ayçiçeği Ekim Alanlarında Sorun Olan Yabancı Ot Türlerinin Belirlenmesi, Chenopodium Album L., Sinapis Arvensis L. ve Xanthium Strumarium L.'un Imazamox'a Karşı Dayanıklılığının Tespit Edilmesi

Abstract

Türkiye, dünyada önemli bir ayçiçeği üreticisi ve tüketicisidir. Ayçiçeği, özellikle Marmara, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerinde yetişmekte olup, yerli üretim ve ihracat ülke ekonomisi için önemli gelir kaynakları oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Trakya, İç Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri'ndeki ayçiçeği ekim alanlarında sorun olan yabancı ot türlerini tespit etmek ve Chenopodium album L., Sinapis arvensis L ve Xanthium strumarium L. türlerinin imazamox'a karşı dayanıklılığını incelemektir. Bu amaçla ayçiçeği ekim alanlarında toplamda 320 örnekleme noktasında surveyler yapılmıştır. Survey sonuçlarında 35 farklı familyaya ait 80 yabancı ot türü tespit edilmiştir. Trakya Bölgesi'nde en fazla problem oluşturan türler rastlama sıklığına göre S. arvensis (%63.07), Cirsium arvense (L.) Scop. (%62.75), Datura stramonium L. (%62.21), X. strumarium (%59.50) ve C. album (%54.46) yer almaktadır. İç Anadolu Bölgesi'nde ise Amaranthus retroflexus L. (%37.36), C. arvense (%40.13), C. album (%34.33), Convolvulus arvensis L. (%35.17) ve X. strumarium (%36.33) yaygın türler arasında bulunmuştur. Karadeniz Bölgesi'nde ise Xanthium spinosum L. (%50.23), A. retroflexus (%49.23), C. album (%44.47) ve C. arvense (%39.72) en sık rastlanan türlerdir. Moss tarama testi sonucunda 388 biotipten (104 S. arvensis, 137 X. strumarium ve 147 C. album) dayanıklılık şüphesi taşıyan 52 popülasyon (7 S. arvensis, 27 C. album ve 18 X. strumarium) ileri dayanıklılık testlerine tabi tutulmuştur. Çalışma kapsamında 15 biotipin imazamox'a karşı dayanıklı olduğu belirlenmiştir. Dayanıklılık en yaygın olarak Trakya Bölgesinden toplanan popülasyonlardan elde edilmiştir. C. album Edirne il ve ilçelerine ait popülasyonların dayanıklılık katsayıları 2.43-2.55 arasında, Samsun il ve ilçelerinde 3.33-3.53 arasında, Tekirdağ il ve ilçelerinde 2.42-8.01 arasında, S. arvensis Kırklareli-Babaeski ilçesi popülasyonların imazamox aktif maddeli herbisite karşı dayanıklılık katsayısı 2.19-2.54 arasında, X. strumarium Tekirdağ il ve ilçelerine ait popülasyonların dayanıklılık katsayısı 3.72, Kırklareli popülasyonlarında 4.23, Edirne il ve ilçelerinde ise 2.71-4.87 arasında değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir. Bu bulgular, imazamox'a karşı yabancı otların dayanıklılığının bölgesel farklılıklar gösterdiğini ortaya koymaktadır.Turkey is one of the world's leading sunflower producers and consumers. Sunflower is primarily grown in the Marmara, Mediterranean, and Central Anatolia regions, contributing significantly to the national economy through domestic production and exports. This study aims to identify problematic weed species in sunflower fields across the Thrace, Central Anatolia, and Black Sea regions and to investigate the resistance of Chenopodium album L., Sinapis arvensis L. and Xanthium strumarium L. to imazamox. For this purpose, surveys were conducted at 320 sampling sites in sunflower-growing areas. A total of 80 weed species belonging to 35 different families were identified. In the Thrace Region, the most problematic species based on frequency were S. arvensis, (63.07%), Cirsium arvense (L.) Scop. (62.75%), Datura stramonium L. (62.21%), X. strumarium (59.50%), and C. album (54.46%). In Central Anatolia, the most common species were Amaranthus retroflexus L. (37.36%), C. arvense (40.13%), C. album (34.33%), Convolvulus arvensis L. (35.17%), and X. strumarium (36.33%). In the Black Sea Region, the most frequently observed species were Xanthium spinosum L. (50.23%), A. retroflexus (49.23%), C. album (44.47%), and C. arvense (39.72%). Following the Moss screening test, 52 resistant populations (7 S. arvensis, 27 C. album, and 18 X. strumarium) were identified among 388 biotypes and subjected to further resistance tests. A total of 15 biotypes were confirmed as resistant to imazamox. Resistance was most prevalent in populations collected from Thrace. Resistance ratios varied as follows: C. album (2.43-2.55 in Edirne, 3.33-3.53 in Samsun, 2.42-8.01 in Tekirdağ); S. arvensis (2.19-2.54 in Kırklareli-Babaeski); X. strumarium (3.72 in Tekirdağ, 4.23 in Kırklareli, 2.71-4.87 in Edirne). These findings indicate that weed resistance to imazamox varies regionally.