Yüksek Sıcaklık Stresinin Nohut (Cicer Arietinum L.)'un Generatif Gelişme Dönemindeki Etkileri

Abstract

Bu çalışma, 3 farklı generatif evrede (GE1: çiçeklenme öncesi, GE2: tam çiçeklenme, GE3: tohum bağlama dönemi) 9 gün boyunca uygulanan yüksek sıcaklık (32 ̊C/29 ̊C gündüz/gece) stresinin Çağatay ve Azkan nohut çeşitlerinin tane verimi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla Şansa Bağlı Parseller Deneme Desenine göre 7 tekrarlamalı ve faktöriyel olarak 2017-2018 yetiştirme döneminde yürütülmüştür. Kontrol bitkileri sera koşullarında yüksek sıcaklık stresine maruz bırakılmadan 22°C/16°C (gündüz/gece) ortalama sıcaklık derecelerinde yetiştirilmiştir.Saksı denemeleri kuru tohum hasadına kadar devam ettirilmiştir. İki nohut çeşitinin de yüksek sıcaklığa tepkilerini belirlemek amacıyla morfolojik ve agronomik özellikler belirlenmiştir. Bu amaçla yaprak klorofil miktarı (SPAD değeri), yaprakların bağıl ve gerçek su içerikleri (%), yaprak membran stabilite indeksleri (MSI) ve bitki boyu (cm), ilk bakla yüksekliği (cm), bitkide bakla sayısı (adet), bitki başına tane sayısı (adet), bitki başına tane verimi (g), 100 tane ağırlığı (g), yan dal sayısı (adet/bitki), kök ve sap kuru ağırlığı (g/bitki), biyolojik verim (g), hasat indeksi (%) belirlenmiştir. Hasat sonrası adı geçen çeşitlerde incelenen özellikler bakımından varyans analizi yapılmıştır. Yüksek sıcaklığın verimde önemli oranda azalmalara neden olduğu belirlenmiştir. Yüksek sıcaklık stresi uygulaması, kontrol uygulamasında (BYO 0) elde dilen tane verimi (3.21 g/bitki) ile karşılaştırıldığında, stres uygulamasına ait tane veriminde (1.42 g/bitki) % 55.76 azalmaya neden olmuştur. İki çeşitte de, çiçeklenme öncesi evresi (GE1) yüksek sıcaklık stresine karşı hassasiyeti en yüksek evre olarak bulunmuştur.This study was conducted to determine the effect of high temperature stress (32 ° C/29 °C day/night) for 9 days during 3 different stages of the generative development period (GE1: pre-anthesis, GE2: anthesis and GE3: pod setting period) on seed yield in Çağatay and Azkan chickpea varieties in a Completely Randomized Factorial Design with 7 replications during the 2017-2018 growing period. The control plants were grown at average temperatures of 22 ° C / 16 ° C (day / night) without exposure to high temperature stress in greenhouse conditions. Pot trial were continued until dry seed harvest. Morphological and agronomic characteristics were measured in order to determine the responses of both chickpea varieties to high temperatures. For this purpose, the amount of leaf chlorophyll (SPAD value), relative and true water content of leaves, leaf membrane stability index (MSI) and plant height, first pod height, number of pods per plant, per plant grain number, grain yield per plant, 100 grain weight, number of branches, root and stem dry weight, biological yield, harvest index were determined. Variance analysis was performed in terms of the properties examined in the mentioned varieties after harvesting. As a result, it was determined that high temperature caused significant decreases in seed yield. Imposing of high temperature stress resulted in a 55.76% reduction in seed yield (1.42 g/plant), when compared with seed yield in control (BYO 0) (3.21 g/plant). (BYO 1). In both chickpea varieties, pre-flowering stage (GE1) was the most sensitive stage to high temperature stress.