Türkiye'de Tarımsal Teşvik Uygulamalarının Etkinliği: Tr83 Bölgesi İçin Panel Veri Analizi, 2005-2013

Abstract

Ekonomik, sosyal ve stratejik açıdan önem taşıyan tarım sektörü son yıllarda bir gerileme içerisindedir. Tarımdaki gerilemeyi durdurmak ve istihdamdaki payını artırmak için sektör geçmişten günümüze belirli politikalara bağlı olarak teşviklerle desteklenmiştir. Bu çalışmada, Türkiye'de tarım politikaları ve teşvik uygulamaları ele alınarak, teşviklerin tarım sektöründe istenen hedeflere ne derece ulaşabildiğini belirlemek için panel veri analizinden yararlanılmıştır. Analiz için uygulama bölgesi olarak TR83 iktisadi bölgesi (Samsun, Amasya, Tokat, Çorum) seçilmiş ve bu bölgeye ait 2005-2013 yılları arasındaki veriler kullanılmıştır. Tarımsal üretim miktarı bağımlı değişken, farklı teşvik kalemleri bağımsız değişkenler, tarım alanı ve tarımda kullanılan makine sayısı ise analizde kontrol değişkenleri olarak kullanılmıştır. Değişkenlere ait serilerin durağanlığı sınanmış ve serilere ait farklı hipotezler kurulmuştur. Bu hipotezler, farklı teşvik kalemlerinin tarımsal üretimi pozitif yönde etkilediği şeklindedir. Eviews7.1 paket programı yardımıyla modellerin sabit etkiler ve rassal etkiler modeli ile regresyon denklemleri oluşturulmuş, hangi modelin geçerli olduğunu belirlemede ise Hausman testinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, rassal etkiler modelinin tahminleri daha geçerli olarak bulunmuş, teşvik kalemlerinin tarımsal üretimi anlamlı ve pozitif yönde etkilediği hipotezleri reddedilmiştir. Tarımda kullanılan makine sayısının ise üretimi pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Tarıma yönelik rakamların sadece tarım alet ve makine kullanımına bağlı olarak olumlu bir çizgide ilerlemesi, modern yani makine kullanımına bağlı üretimin önemini gözler önüne sermekte ve teşviklerin bu sayede daha verimli bir hal alacağını göstermektedir. Anahtar sözcükler:Tarım sektörü, teşvik uygulamaları, panel veri analiziThe agriculture sector which haseconomic, social and strategic importance is in decline in recent years. It is supported by government grants depending on particular policy from past to present to stop the decline in agriculture and increase its share in employment. In this study,panel data analysis are used to determine the relationship grants and agriculture by considering agriculture policies and grant applications in Turkey. TR83 region of Turkey (Samsun, Amasya, Tokat, Çorum) has been selected for the application area and the data of this region which belongs to 2005-2013 years is used. The amount of agricultural production has been selected as dependent variable, the different components of grants have been selected as independent variable for analysis. The farmland and the number of machines which are used in agriculture have been used as the control variables. The stability of series of variables is tested andthe different hypotheses on the series are created. These hypotheses imply that there are positive relationship between the agricultural production and the grants. The regression equations are created with fixed effect and the random effect of model byEviews 7 software. Hausman test is used to determine which model is valid for analysis. According to the results of analysis, the random effects model is valid for this study. The hypotheses are rejected because there is no positive relationship between the agricultural production and grants. Moreover, it is found that there is positive relationship between the agricultural production and the numbers of machines which is used in agriculture. The analyses reveal the importance of usage of modern machines in production. Therefore, the grants can be more efficient in this way. Keywords: The agriculture, the grants, panel data analysis