Meleis Geçiş Teorisine Temellendirilmiş Cinsel Sağlık Bakımı Eğitiminin Hemşirelerin Cinsel Sağlık Bakımı Engellerine ve Uygulamalarına Etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Meleis Geçiş Teorisine temellendirilmiş cinsel sağlık bakım eğitimi programının, hemşirelerin cinsel sağlık bakım engelleri algılarına ve cinsel sağlık bakım uygulamalarına ilişkin tutumlarına etkisini incelemektir. Materyal ve Metot: Bu araştırma biri metodolojik diğeri keşfedici sıralı karma yöntem ile gerçekleştirilen iki aşamadan oluşmuştur. Birinci aşamada; 309 hemşirenin katılımıyla geçerli ve güvenilir 'Cinsel Sağlık Bakım Engelleri Değerlendirme Ölçeği- CSBEDÖ' ve PLISSIT modelini temel alarak oluşturulan 'Cinsel Sağlık Bakım Uygulamaları Değerlendirme Ölçeği- CSBUDÖ' geliştirilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında, keşfedici sıralı karma yönteme uygun olarak önce tanımlayıcı fenomenolojik yöntemle 10 hemşireden nitel veriler toplanmış, hemşirelerin cinsel sağlık bakımına yönelik algıları, engelleri ve eğitim gereksinimleri belirlenmiştir Elde edilen veriler doğrultusunda Meleis Geçiş Teorisine temellendirilmiş cinsel sağlık bakım eğitimi programı hazırlanmıştır. Keşfedici sıralı karma yöntem araştırmasının nicel aşamasında ön test, son test kontrol grupsuz yarı deneysel tasarım kullanılmıştır. Bu kapsamda 20 hemşireye, Meleis Geçiş Teorisine ve PLISSIT modelinin kuramsal çerçevesini temel alan beş oturumluk cinsel sağlık bakım eğitimi programı uygulanmıştır. Hemşirelerin cinsel sağlık bakımına ilişkin tutumları eğitim öncesi ve sonrasında CSBEDÖ ve CSBUDÖ ile değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde; nitel boyutta içerik analizi, nicel boyutta ise tanımlayıcı istatistikler, bağımlı örneklemler için t-testi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmanın nitel boyutunda hemşirelerin eğitim gereksinimlerinin belirlenmesine ilişkin 6 tema belirlenmiştir. Nicel boyutunda ise Meleis'in geçiş teorisine temellenmiş cinsel sağlık bakım eğitimi programı sonrasında hemşirelerin cinsel sağlık bakım engelleri algısında azalma ve cinsel sağlık bakım uygulamalarına ilişkin tutumlarında olumlu artış belirlenmiştir (p<0,05). Özellikle PLISSIT modelini temel alarak oluşturulan CSBUDÖ'de görülen artış modele ilişkin farkındalık geliştirildiğini göstermektedir. Sonuç: Meleis Geçiş Teorisi'ne temellendirilmiş cinsel sağlık bakım eğitimi ile hemşirelerin cinsel sağlık bakımında engel olarak değerlendirdikleri alanlar azalmış ve cinsel sağlık bakımındaki uygulamaların kullanım düzeyleri artmıştır. Cinsel sağlık bakımına ilişkin farkındalığın ve cinsel sağlık bakım uygulamalarının geliştirilmesinde Meleis Geçiş teorisine temellendirilmiş eğitim programlarının kullanılması önerilmektedir. Anahtar Sözcükler: Cinsel sağlık bakımı, Hemşirelik bakımı, Karma yöntem, Meleis Geçiş Teorisi, PLISSITAim: This study aimed to examine the impact of a sexual health care education program based on Meleis Transition Theory on nurses' perceptions of barriers to sexual health care and their attitudes toward sexual health care practices. Materials and Methods: This research consisted of two stages, one methodological and the other exploratory, using a sequential mixed method.In the first phase, a valid and reliable 'Sexual Health Care Barriers Assessment Scale-SHCBAS' and a 'Sexual Health Care Practices Evaluation Scale- SHCPES' based on the PLISSIT model were developed with the participation of 309 nurses. In the study's second phase, qualitative data were collected from 10 nurses using a descriptive phenomenological method, in accordance with the exploratory sequential mixed method. Nurses' perceptions, barriers, and educational needs regarding sexual health care were determined. Based on the obtained data, a sexual health care education program based on Meleis Transition Theory was developed. The quantitative phase of the exploratory sequential mixed-method study employed a quasi-experimental design with a pretest and posttest control group. In this context, a five-session sexual health care training program based on the Meleis Transition Theory and the theoretical framework of the PLISSIT model was implemented for 20 nurses. The nurses' attitudes toward sexual health care were assessed using the SHCBAS and SHCPES before and after the training. Data analysis employed content analysis for the qualitative dimension, descriptive statistics, a dependent samples t-test, and correlation analysis for the quantitative dimension. Results: Six themes were identified in the qualitative dimension of the study to identify nurses' educational needs. In the quantitative dimension, a decrease in nurses' perception of barriers to sexual health care and a positive increase in their attitudes toward sexual health care practices were observed following the sexual health care training program based on Meleis's transition theory (p<0.05). The increase in the SHCPES, based explicitly on the PLISSIT model, indicates an increased awareness of the model. Conclusion: Sexual health care training based on Meleis Transition Theory decreased the areas nurses perceived as barriers to sexual health care and increased the use of sexual health care practices. The use of training programs based on Meleis Transition Theory is recommended to improve sexual health care awareness and sexual health care practices. Keywords: Sexual health care, Nursing care, Mixed Method, Meleis Transition Theory, PLISSIT