Türkiye'de Veri Gazeteciliğinin Kullanımı ve Anlatı Yapısına Yönelik Bir İnceleme: Covid-19 Salgın Sürecinde Habercilik

Abstract

Büyük veri devrimi ile birlikte veri bilimi yöntemlerini kullanarak haber odalarında yeni bir araştırmacı gazetecilik türü olarak gelişimini sürdüren veri gazeteciliği; bu araştırmada Türkiye örnekleminde Covid-19 salgın sürecindeki habercilik üzerinden incelenmiştir. Veri gazeteciliği yöntemlerinin kullanımı ve anlatı yapısına yönelik olan bu çalışmada; gazetecilerin veri gazeteciliğine yaklaşımları, haber üretim pratikleri, büyük veri ile haber üretim süreçleri, açık veriye erişim, kurumsal teşvik ve imkanlarını belirlemek, Türkiye'de veri gazeteciliği uygulamalarını ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu kapsamda özel ve devlet kurumlarının farklı platformlarında çalışan 15 gazeteci ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Nitel olarak yürütülen araştırmada elde edilen veriler Miles & Huberman'ın etkileşimli ve döngüsel olan nitel veri analiz yöntemine göre kodlanmış ve analiz edilmiştir. Araştırma sonucuna göre Covid-19 büyük verisi, haber üretim pratiklerinde bir değişikliğe neden olmamıştır; gazeteciler salgın öncesi üretim alışkanlıklarını sürdürmüştür. Gazetecilerin verinin gücünü; analizini, işleme ve muhafaza etme becerilerini önemsedikleri görülmüştür. Bununla birlikte teknolojiik araç, ekipman ve eğitim açısından genellikle mesleki olarak teşvik edildikleri anlaşılmıştır. Ancak; veri gazeteciliğinin Türkiye'de gelişiminin önünde ise açık veri kültürünün sınırlılığı, yenilikçi bakış açısının ve gelir modelinin eksikliği ve sıcak haber baskısı, haber kurumlarının öz mecralarında tüketici bağlılığını kaybetmeleri, haber tüketicisinin alışkanlıkları ve okuryazarlık düzeyi gibi başlıca sebepler olduğu belirlenmiştir.

Data journalism, which continues its development as a new type of investigative journalism in newsrooms by using data science methods with the big data revolution; In this study, in the sample of Turkey, Covid-19 was examined through journalism in the epidemic process. In this study, which focuses on the use of data journalism methods and the narrative structure; It is aimed to determine the approaches of journalists to data journalism, news production practices, news production processes with big data, access to open data, institutional incentives and opportunities, and to reveal data journalism practices in Turkey. In this context, semi-structured interviews were conducted with 15 journalists working in different platforms of private and state institutions. The data obtained in the qualitative research were coded and analyzed according to Miles & Huberman's interactive and cyclical qualitative data analysis method. According to the research result, Covid-19 big data did not cause a change in news production practices; journalists continued their pre-pandemic production habits. Journalists' power of data; It has been seen that they care about the analysis, processing and preservation skills. In addition, it has been understood that they are generally encouraged professionally in terms of technological tools, equipment and training. However; In front of the development of data journalism in Turkey, it has been determined that the main reasons such as the limitation of open data culture, lack of innovative perspective and income model and hot news pressure, loss of consumer loyalty of news institutions in their own media, habits and literacy level of news consumers.