Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Yenilikçi Sosyal Bilgiler Öğretmeni ve Eğitimi Algıları

Abstract

Sosyal bilgiler öğretmenlerinin bilginin sürekli bir şekildeyenilendiği 21. yüzyılda yaşam boyu öğrenme temelinde kendileriniyenilemeleri, yeni bilgi, fikir ve teknolojileri derslerinde etkili bir şekildekullanabilmeleri önemlidir. Sosyal bilgiler öğretmenleri inovatifdüşünme, girişimcilik, sorunlara çözüm üretebilme, eleştirel düşünmeve karar verme becerilerine sahip oldukları zaman günümüztoplumunun isteklerine cevap verebileceklerdir. Bu çalışmanın amacı,Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda görev yapan sosyal bilgileröğretmenlerinin yenilikçi sosyal bilgiler öğretmeni ve eğitimi algılarınıortaya çıkarmaktır. Bu araştırmada nitel araştırma yaklaşımındanyararlanılmıştır. Araştırma fenomenolojik araştırma desenine göretasarlanmıştır. Araştırma kapsamında, 2017-2018 eğitim-öğretimyılının bahar yarıyılında kasıtlı olarak seçilen 14 sosyal bilgileröğretmeni ile mülakat yapılmıştır. Veriler, ilgili alan uzmanlarıtarafından geçerliği onaylanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu iletoplanmıştır. Görüşme formunda yer alan açık uçlu sorular, sosyalbilgiler öğretmenlerine yöneltilmiştir. Araştırmaya dahil edilen sosyalbilgiler öğretmenlerinin cevapları görüşme süreci boyunca eşzamanlıolarak araştırmacılar tarafından yazılmıştır. Bu nitel araştırmanınverileri içerik analizi yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmayakatılan öğretmenlerin büyük bir bölümü yenilikçi öğretmeni “gelişmeleri takip eden ve kendini sürekli geliştiren, yenileyen öğretmen” olaraktanımlamışlardır. Meslektaşları, konferanslar ve seminerler yenilikçiöğretmen olma konusunda sosyal bilgiler öğretmenlerini en çoketkileyen kişiler ve organizasyonlardır. Yine öğretmenlerin yenilikçi olmakonusunda en fazla ihtiyaç duydukları ilave uzmanlık eğitimteknolojileri ve yabancı dil bilmedir. Sosyal bilgiler öğretmenlerininyenilikçi olma konusunda karşılaştıkları en büyük fırsat EBA veseminerlerdir. Sosyal bilgiler dersinin haftalık ders saatinin yetersizolması yenilikçi öğretmen olma konusunda en büyük engel olarakgörülmektedir. Yenilikçi sosyal bilgiler öğretiminin en önemli etkisiöğrenci ve öğretmen başarısıdır. Yine öğretmenler derslerindeyeniliklere ulaşmada en önemli araç olarak internet ve EBA’yıgörmektedirler. Ayrıca öğretmenlerin önemli bir kısmı yenilikçi sosyalbilgiler öğretimi için eğitimi gerekli görürken önemli bir bölümü isegerekli görmemektedir. Eğitimi gerekli görenler, en önemli neden olarakgelişmeleri ve yenilikleri takip edebilen öğretmen olabilmeyigöstermişlerdir. Kendini yeterli görme durumu ise bu eğitimi gerekligörmeyen öğretmenlerin en önemli nedenidir. Araştırmadan elde edilenbu bulguların; Türkiye’nin yenilikçi öğretmenlerini yetiştirecek olaneğitim fakülteleri için yaratıcı öğretim programlarının geliştirilmesindeTürkiye Yüksek Öğretim Kurumu’na katkı sağlayacağıdüşünülmektedir. Ayrıca bu çalışma, mevcut sosyal bilgileröğretmenlerinin yenilikçi sosyal bilgiler öğretmeni olma konusundakidurumları hakkında kara verme merci olan milli eğitim bakanlığınınilgili kurumlarına fikir verebilir.