Arapça Öğretiminde Nazım Geleneği ve İbn Mu'ti'nin Elfiyye'si

Abstract

Arapça öğretimi pekçok etkeni içinde barındırması sebebiyle muhatabın durumuna göre verilmesi gereken ve birçok yöntem ve tekniğin beraber kullanılmasını gerektiren bir olgudur. Bu araştırmada nazım geleneği ve bu geleneği Arap gramerinde başlatan İbn Mu'ti ve Elfiyye'si'nin incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmamız giriş, dört bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında konunun seçilme nedeni ve oluşturduğu problem yönü ele alınarak çalışmada izlenen yöntem ve yapılan çalışmalar dile getirildi. Birinci bölümde, Arapça öğretiminin kısa tarihçesine yer verilerek şiirin Arapça öğretimindeki yeri tartışıldı. Buna ilaveten ezber, geçmişte medreselerde dil öğretiminde kullanılan etkili bir yöntem idi. Zira şiirin ritmik ve müzikal etkisinden yararlanılarak birçok manzum çalışmalar yapılmıştır. Yeterli öğretim materyalinin bulunmadığı geçmiş asırlarda bu manzumeler ezberlenerek öğretim kolaylaştırılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde nazım geleneğinin ortaya çıkışı, gelişmesi ve genel özellikleri, sanat özellikleri ve manzûmelerin Arapça öğretimindeki yeri tartışıldı. Arap dili ve edebiyatında meşhur olmuş manzûmeler tanıtıldı. Bu eserlerin günümüzde kullanılabilirlik yönü ortaya konuldu. Üçüncü bölümde, İbn Mu'ti'nin hayatı, yetiştiği çevre, ilmî kişiliği, eserleri, nahvî görüş ve tercihlerine yer verildi. Dördüncü bölümde ise ed-Dürretü'l-Elfiyye'nin yazılış sebebi, içeriği ve tertibi, eserde kullanılan yöntemler ve eserin diğer manzûmeler arasındaki yeri ele alındı. Buna ilaveten, İbn Mu'ti'nin bu eserinde kullandığı şâhitlere yer verildi. Sonuç kısmında ise tez boyunca tartılan Arapça öğretiminde nazım geleneğinin yeri ve yazılan manzûmelerin günümüz Arapça öğretiminde kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi neticesinde ulaşılan sonuçlar dile getirildi. Anahtar Sözcükler: Arapça Öğretimi, Öğretici Şiir, Nazım, Elfiyye, İbn Mu'ti

Arabic teaching is a fact that should be given according to the interlocutor's situation and requires many methods and techniques to be used together because it contains many factors. In this research, it is aimed to examine the verse tradition and Ibn Mu'tī and Alfiyya who started this tradition in Arabic grammer. Our study consists of introduction, four chapters and conclusion. In the introduction part, the method followed and the studies carried out in the study were expressed by considering the reason for the topic chosen and the problem direction it caused. In the first part, the short history of Arabic teaching is discussed and the place of poetry in Arabic teaching is discussed. In addition, memorization was an effective method used in language teaching in the past. Because many poetic studies have been made by making use of the rhythmic and musical effects of poetry. In the past centuries when sufficient teaching materials were not available, teaching was made easier by memorizing these poems. In the second part, the emergence, development and general features of the verse tradition, the art features and the place of the poetic studies in Arabic teaching were discussed. Famous Poetic Studies in Arabic language and literature were introduced. The usability aspect of these works is revealed today. In the third part, Ibn Mu'tī's life, his environment, his scientific personality, his works, his gramatical views and preferences were included. In the fourth chapter, the reason for writing the ed-Dürretü'l-Elfiyye, it's content and arrangement, the methods used in the work and the place of the work among the other Poetic Studies are discussed. In addition, the witnesses used by Ibn Mu'tī in this work were included. In the conclusion part, the results of the verse tradition in Arabic teaching discused throughout the thesis and the results obtained as a result of the evaluation of the usability of the written Poetic Studies in today's Arabic teaching were expressed. Keywords: Arabic Teaching, Didactic Poem, Verse, Alfiyya, Ibn Mu'tī