Orta Karadeniz Bölgesi Toprak Sıcaklığının Zaman Serisi Analizi Yöntemi İle Modellenmesi

Abstract

Bu çalışma Orta Karadeniz Bölgesinin illerine ait farklı katmanlarda (5, 10, 20, 50, 100 cm) ölçülenaylık ortalama toprak sıcaklık değerlerinin Box Jenkins (BJ) tekniği ile tahmin edilmesi amaçlanmıştır.1969-2013 yıllarına ait aylık ortalama toprak sıcaklık değerleri analiz edilerek mevsimsellikten arındırılmışdaha sonra, oluşan bu veri setlerine uygun modeller belirlenmiştir. 2013–2019 yılları arasındakiöngörüleri elde edilmiştir. Samsun, Amasya ve Ordu ilinin her bir katmanı için uygun model MevsimselOtoregrasyon olarak belirlenmiştir. Bu istasyonlara ait belirleme katsayısı (R2) değerleri 0.59-0.96arasında, tahmin hatasının standart sapması (RMSE) değerleri 1.55-4.93 arasında ve ortalama mutlakhata (MAE) değerleri ise 1.24-4.28 değerleri arasında değişim göstermiştir. Tokat ve Çorum ilinin herbir katmanı için uygun model Mevsimsel Hareketli Ortalama olarak tespit edilmiştir. Bu istasyonlara aitbelirleme katsayısı (R2) değerleri 0.83-0.95 arasında, tahmin hatasının standart sapması (RMSE) değerleri1.79-4.68 arasında ve ortalama mutlak hata (MAE) değerleri ise 0.03-3.91 değerleri arasında değişimgöstermiştir. Çalışma sonucu zaman serisi modellerinin Orta Karadeniz Bölgesi illeri aylık ortalama topraksıcaklık hesaplamalarında başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür.