Türkiye'de İnternet Üzerinden Freelance (Serbest) Çalışanlar Arasında Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Dinamikleri

Abstract

Evrim sürecindeki iş dünyasında, kalıcı işlerin aksine kısa vadeli sözleşmeler veya freelance çalışma ile karakterize edilen gig ekonomisi, Türkiye de dahil olmak üzere küresel olarak önemli bir büyüme kaydetmektedir. Bu doktora tezi, kendine özgü istihdam koşulları ve işgücüne sağladığı özerklikle dikkat çeken bir çalışma alanı olan Türkiye'de freelance çalışanlar arasındaki örgütsel bağlılık ve iş tatmini dinamiklerini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, Mayıs 2023'te internet üzerinden Google Forms aracılığıyla 406 katılımcıdan anket yoluyla veri toplanmıştır. Veri ölçme araçları olarak Sosyo-demografik Anket Formu, Allen-Meyer Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Minnesota İş Tatmini Anketi (kısa versiyon) kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 programında analiz edilmiştir. Tez kapsamında freelance çalışanlar arasında örgütsel bağlılığın boyutları ve iş tatmininin boyutları arasındaki karşılıklı ilişkilere dair beş ana ve 27 alt hipotez incelenmektedir. Söz konusu değişkenler arasında varsayılan ilişkileri doğrulamak için korelasyon ve regresyon analizleri de dahil olmak üzere farklı istatistiksel testler uygulanmıştır. Demografik frekans analizi, freelance işgücü içindeki cinsiyet farklılıkları hakkında önemli bulgular ortaya koymaktadır. Kadın freelance çalışanlar sayıca erkeklerden daha fazla bulunmuştur. Kadın freelance çalışanların, içsel ve dışsal iş tatminleri ile normatif bağlılık ve örgütsel bağlılıkları erkek freelance çalışanlara göre daha yüksek çıkmıştır. Bununla birlikte, duygusal bağlılık ve devam bağlılığında önemli bir cinsiyet farklılığı bulunamamıştır. Araştırmada incelenen beş ana hipotezin analizleri sonucunda örgütsel bağlılık ve iş tatmini alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülürken, örgütsel bağlılık ve iş tatmininin sırasıyla cinsiyet, eğitim düzeyi ve gelir gibi demografik değişkenlere göre anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada, iş tatmini alt boyutlarının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve örgütsel bağlılık alt boyutlarının iş tatmini üzerindeki etkisi de incelenmiştir. İş tatmininin belirli alt boyutlarının örgütsel bağlılığı önemli ölçüde etkilediği ve bu etkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Örgütsel bağlılık alt boyutlarının iş tatmini üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğu analiz sonucunda bulunmuştur.In the evolving world of work, the gig economy, characterized by short-term contracts or freelancing as opposed to permanent jobs, is experiencing significant growth globally, including in Turkey. This dissertation aims to investigate the dynamics of organizational commitment and job satisfaction among freelancers in Turkey, a workplace that attracts attention with its unique employment conditions and the autonomy it provides to the workforce. Within the scope of the study, data were collected from 406 participants through a questionnaire via Google Forms over the internet in May 2023. Socio-demographic Questionnaire Form, Allen-Meyer Organizational Commitment Scale and Minnesota Job Satisfaction Questionnaire (short version) were used as data measurement tools. The data obtained were analyzed in SPSS 22 program. The thesis examines five main and 27 sub-hypotheses regarding the interrelationships between the dimensions of organizational commitment and job satisfaction among freelance employees. Different statistical tests, including correlation and regression analyses, were applied to confirm the hypothesized relationships between these variables. The demographic frequency analysis reveals important findings about gender differences within the freelance workforce. Female freelancers were found to outnumber male freelancers. Intrinsic and extrinsic job satisfaction, normative commitment and organizational commitment of female freelancers were higher than male freelancers. However, no significant gender difference was found in affective commitment and continuance commitment. As a result of the analysis of the five main hypotheses examined in the study, it was found that there is a significant relationship between organizational commitment and job satisfaction sub-dimensions, while organizational commitment and job satisfaction have a significant difference according to demographic variables such as gender, education level and income, respectively. In the study, the effect of job satisfaction sub-dimensions on organizational commitment and the effect of organizational commitment sub-dimensions on job satisfaction were also examined. It was determined that certain sub-dimensions of job satisfaction significantly affect organizational commitment and this effect is statistically significant. As a result of the analysis, it was found that the sub-dimensions of organizational commitment have a statistically significant effect on job satisfaction.