Beklenmeyen Olumsuz Çevresel Olaylar Karşısında Örgütsel Dirençlilik ve Samsun İli Uygulaması

Abstract

Bu tez çalışması kapsamında örgütlerin beklenmeyen olumsuz çevre olayları karşısındaki dirençliliğini artıran etmenler incelenmiştir. Bu bağlamda öncelikle beklenmeyen olumsuz çevre olayları ve örgütsel dirençlilik açıklayıcı bir şekilde tanımlanmış ve bu kavramlara ilişkin derinlemesine bir literatür incelemesi yapılmıştır. Daha sonra örgütlerin beklenmeyen olumsuz bir çevre olayına maruz kalma ve bu olay sonrasındaki toparlanma süreçleri açıklanarak bu süreçte dirençliliği artıran faktörlerin incelenmesine zemin hazırlanmıştır. Devamında Bruneau vd. (2003), Horne ve Orr (1998) ve McManus vd.?nin (2007) tanımlamış oldukları boyutlar ve geliştirmiş oldukları ölçeklerden yararlanılarak geliştirilen bir ölçek kapsamında örgütsel dirençliliği etkileyen faktörler açıklanmıştır. Buna ilişkin olarak Samsun ilinde 3 Temmuz 2012 tarihinde meydana gelen sel felaketine maruz kalan işletmeler üzerinde destekleyici mülakatlar eşliğinden bir anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. 106 işletme ile gerçekleştirilen uygulama sonucunda elde edilen veriler analiz edilerek işletmelerin yaşanan süreçte örgütsel dirençliliklerini etkileyen 5 ana örgütsel dirençlilik faktörü ve alt başlıkları olan dirençlilik kapasitelerinin dirençliliği artırmadaki rolleri belirlenmiştir. Genel anlamda işletmelerin beklenmeyen olumsuz bir çevre olayı sonrasında dirençliliklerini artırmada ve başarılı bir toparlanma süreci geçirmelerinde en etkili faktörler Ekonomik Kapasite, Teknik Kapasite ve Örgüt İçi İlişki Kapasitesi olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda ileride benzer durumları yaşama ihtimali bulunan işletmelere birtakım önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler Beklenmeyen Olumsuz Çevre Olayları, Örgütsel Dirençlilik, Toparlanma Süreci, Örgütsel Dirençlilik Boyutları, Dirençliliği Artıran Faktörler

Factors that increase organizational resilience against unexpected negative environmental events have been inspected in scope of this study. In this context, first unexpected negative environmental events and organizational resilience have been defined. A detailed literature examination related with these concepts has been conducted. Second, the processes containing the exposure of organizations to unexpected negative environmental events and their recovery in the aftermath of the events have been explained in order to establish the basis for the examination of the factors that increase resilience in the process. Continuously a scale has been developed by utilizing the scales Bruneau et al (2003), Horne ve Orr (1998) and McManus et al (2007) developed and the resilience dimensions they identified previously. In scope of this scale, identified factors that are argued to affect the resilience of organizations have been explained. Then, a survey has been conducted with 106 businesses which were among the victims of flood disaster that had occurred in the city of Samsun on July 3rd, 2012. The data obtained with this survey have been analyzed and the roles of 5 fundamental organizational resilience factors together with sub-factor capacities gathered under these factors on organizational resilience have been determined. In general, the most effective fundamental factors in increasing organizational resilience against an unexpected negative environmental event and in increasing the likelihood of a successful recovery process afterwards are found to be Economic Capacity, Technical Capacity and Intra-organizational Social Capacity. Accordingly a number of suggestions have been made for businesses which have the possibility of going through similar kinds of unexpected environmental events. Key Words Unexpected Unfavorable Environmental Events, Organizational Resilience, Recovery Process, Dimensions of Organizational Resilience, Factors That Increase Resilience