Ilgaz Milli Park Topraklarının Erozyon Duyarlılık Parametrelerinin Farklı Enterpolasyon Yöntemleriyle Konumsal Dağılımlarının Belirlenmesi

Abstract

Dünyanın birçok bölgesi için, verimli toprak katmanlarını taşıyıp toprak üretkenliğini azaltan, topraktaki organik madde miktarını ve besin maddelerini azaltıp toprağı sığlaştırarak arazi bozulmasına neden olan en önemli olaylardan birisi toprak erozyondur. Bu nedenle tahmin modellerine girdi olacak şekilde toprağın aşınabilirlik karakterinin belirlenmesi, erozyon çalışmalarında ilk adımı oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Ilgaz Milli Park sınırları içerisinde dağılım gösteren topraklarının toprak aşınım faktörü (USLE-K), dispersiyon oranı (DO) ve kil oranı (KO) gibi bazı erozyon duyarlılık parametrelerinin belirlenmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemi yardımıyla farklı enterplasyon yöntemleri kullanılarak konumsal dağılımlarının haritalanmasıdır. Bu amaçla, alandan 0-20 cm'den toprak derinliğinden alınan 151 adet toprak örneklemesi yapılmıştır. Elde edilen sonuca göre, araştırma alanı toprakların büyük bir kısmı erozyona karşı duyarlılıkları oldukça yüksek oldukları belirlenmiştir. Ayrıca, duyarlılık parametreleri ile toprakların diğer fiziksel ve kimyasal özellikleri arasında korelasyon analizi yapılmıştır. Analiz sonucuna göre, USLE-K ile organik madde, kireç, kil ve silt arasında p<0,01 önem düzeyinde negatif ilişki belirlenirken, hacim ağırlığı ve kum arasında p<0,01 önem düzeyinde pozitif ilişki görülmüştür. Benzer sonuçlar kil haricinde DO da belirlenmiştir. KO da ise organik madde ile herhangi bir ilişki görülmezken kil ve silt ile p<0,05 önem düzeyinde negatif, kum ile pozitif ilişki belirlenmiştir.In many regions of the world, soil erosion is one of the main land degradation processes that reduce the soil productivity by removing fertile topsoil layers, thus decreasing levels of organic matter and the nutrients. Therefore, determination of soil erodibility characteristic as an input to predicting models is first step for soil erosion studies. The aim of this research was to determine some erodibiliry factors, USLE-K, dispersion ratio (DO) and clay ratio (CO), in soils located at Ilgaz National Park and to generate their spatial distribution maps using different interpolation models in GIS medium. For this aim, total 151 soil samples were collected from 0-20cm soil depth. According to obtained results, it was determined that most part of the investigated soils has high erodobility value. In addition, correlation analysis was performed between erodobility factors and some soil physical and chemical properties. According to analysis results, it was found significantly negative relation (p<0.01) between USLE-K and organic matter, lime content, clay and silt whereas, it has significantly positive relation (p<0.01) with bulk density and sand content. Similar case was also found for DO except for clay. Moreover, it was determined significantly negative relation (p<0.05) between CO and clay and silt on the other hand CO has significantly pozitive relation (p<0.05) with sand. There was no any relation between CO and organic matter