Cahit Zarifoğlu'nun 'Yürekdede İle Padişah' ve 'Serçekuş' Eserlerinde Söz Dizimi

Abstract

Cümle, bir dilin bütün özelliklerini bünyesinde toplayan en gelişmiş ifade şeklidir. Dil sisteminin bütün birimleri cümle kuruluşunda görev aldığı için modern dil bilimi, dil incelemelerinde birim olarak cümleyi ele alır. Bir başka ifadeyle dil çalışmalarında günümüzde bütünden parçaya metodu uygulanır. Çünkü dil birimlerinin fonksiyonları bir cümle bütünlüğü içinde daha açık ve net olarak görülebilir. Bütün dillerde olduğu gibi Türkçenin dil kuralları da örnek cümlelerden hareket ederek ortaya konulabilir (Gece, 1993:97). Bu çalışmada, Cahit Zarifoğlu'nun 'Serçekuş' ve 'Yürekdede ile Padişah' adlı eserleri söz dizimi açısından incelenmiştir. Araştırma konusu olarak 'Serçekuş' ve 'Yürekdede ile Padişah' adlı eserlerin seçilmesinde söz konusu eserlerin MEB 100 Temel Eser arasında yer alması etkili olmuştur. Çalışma, giriş, inceleme ve sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmada, Leyla Karahan'ın Türkçenin Söz Dizimi adlı eserindeki tasnifi esas alınmıştır. Giriş bölümünde, çalışmanın kuramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Cümle ve söz dizimi terimleri betimlenmiş, söz diziminin tartışmalı konuları, araştırmacıların farklı görüşleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. İnceleme bölümünde, araştırmaya konu olan eserlerdeki tüm cümleler Karahan'ın tasnifi esas alınarak tespit edilmiş ve örneklenmiştir. İstatistikî veriler, tablo ve grafiklerle gösterilmiştir. Kelime gruplarının tanımı, yapısı, türü, görevi ve diğer kelime gruplarıyla ilişkileri belirlenerek örneklenmiştir. Sonuç bölümünde, her iki esere ait inceleme sonuçları yorumlanmış, eserlerin dil öğreniminde anlama ve anlatma süreçlerine etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı, Türkiye Türkçesinde söz dizimi alanında araştırmacıların farklı görüşlerine yer vermek, Cahit Zarifoğlu'nun 'Serçekuş' ve 'Yürekdede ile Padişah' adlı çocuk kitaplarındaki cümleleri söz dizimi açısından incelemektir. Anahtar Kelimeler: cümle, söz dizimi, dilClause is the best way of expression that gathers all the features of a language in it. Since all the units of the language system have a task in sentence construction, modern linguistics deals with the clause as a unit in language analysis. In other words, nowadays method of 'deduction' is applied in language studies. Because the functions clouse integrity. As in all the languages, the language rules of Turkish can be explained by the help of sample clauses (Gece, 1993:97). In this study, Cahit Zarifoğlu's work of 'Serçekuş' and 'Yürekdede ile Padişah' have been analyzed in term of syntax. These two works have been determined as a analysis topic as they are in the list of low Basic Works of Ministry Of Education. The study consists of the parts of introdiction, analysis and conclusion. This study has been based on the classification of Leyla Karahan, in her work of 'Türkçenin Söz Dizimi'. In the part of introduction, the institutional framework of the work has been formed. The topic of clause and syntax has been described as a term and the contentious topics of syntax have been evaluated according to the different views of researches. In the part of conclusion the resultsof anylsis have been interpreted. The effects of these two works on the process of comprehension and commentary in language learning have been evaluated. The aim of this study is to allow for the different views of researchers in the branch of syntax in Turkish Language and analyze the clauses in 'Serçekuş' and 'Yürekdede ile Padişah' in terms of syntax. Key words: sentence, syntax, language