İstilacı Pulicaria Dysenterica (L.) Bernh.'da Grime'nin Csr Stratejilerinin Belirlenmesi

Abstract

Antropojenik etkenler sonucunda ortaya çıkan sera gazı emisyonları atmosferin doğal gaz konsantrasyonunu bozarak sıcaklıkların artışına neden olmaktadır. Sanayi devrimiyle birlikte artan endüstrileşme faaliyetleri biyoçeşitliliği azaltmakta ve habitat kaybını beraberinde getirmektedir. Tahrip olan ve stres faktörlerinin arttığı habitatlara yabancı istilacı bitki türleri yerleşmektedir. Ekosisteme sonradan dahil olan yabancı istilacı bitki türleri canlılara zarar vermekte ve yerel türlerin hayatta kalmasını zorlaştırmaktadır. İstilacı bitki türlerinin yayılışını engelleyebilmek, hangi çevresel faktörlere göre yayıldığını anlayabilmek için ekolojik stratejilerinin bilinmesi gerekmektedir. CSR stratejisi ekosistemde tahribat ve stres faktörlerine bitkinin verdiği yanıtları esas alınarak tasarlanmıştır. Kaynakların bol olduğu ve stres faktörlerinin düşük olduğu habitatlarda rekabetçi stratejiler, kaynakların sınırlı ve stres faktörlerinin yoğun olduğu habitatlarda strese dayanıklı stratejiler, tahribat etkenlerinin yoğun olduğu habitatlarda ise ruderal stratejiler görülmektedir. Samsun'da istilacı yabancı bir bitki türü olarak yayılış gösteren Pulicaria dysenterica (L.) Bernh. ormanlık alanlar, kıyı kumulları, dağ vejetasyonu, yol kenarları, şehir içi inşaat alanları ve göl kenarı gibi farklı habitatlarda bulunmaktadır. Bu araştırmada amacımız istilacı yabancı bitki olan Pulicaria dysenterica'nın farklı habitatlarda izlediği stratejiyi belirlemektedir. Samsun'da istilacı bir tür olarak yayılış gösteren Pulicaria dysenterica genel olarak rekabetçi ve strese toleranslı stratejiler izlemiştir. Nebiyan Dağı, OMÜ Gölet, Kocadağ, Prof. Dr. Tahsin Tuncalı Parkı, deniz kenarı, Balık Gölü, Körfez, Balaç, Beypınar ve İncesu Mahalleleri bitkinin strese toleranslı stratejiler izlediği habitatlardır. Buralarda kirlilik etkenleri oldukça yoğundur ve bitkiler arası rekabet söz konusudur. Aynı zamanda kaynaklar yönünden zengindir. Çakırlar Korusu habitatında ise rekabetçi ve ruderal stratejiler hakimdir. Bu alanda tahribatın etkili olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak bitkinin izlemiş olduğu strateji ilgili ekosistemler hakkında birçok bilgi vermektedir. Kirlilik etkenlerini ortadan kaldırmak ve yabancı istilacı türlerle mücadele etmek yaşadığımız ekosistemin sürdürülebilirliği için önem arz etmektedir.

Anthropogenic activities have significantly increased greenhouse gas emissions, altering the natural atmospheric gas composition and contributing to rising global temperatures. Since the Industrial Revolution, industrialization has led to biodiversity loss and habitat destruction. Degraded and stressed habitats often become susceptible to the establishment of invasive alien plant species. These species negatively impact ecosystems by outcompeting native plants and making survival more difficult for local species. Understanding the ecological strategies of invasive plants is crucial for controlling their spread and identifying the environmental factors influencing their distribution. The CSR strategy categorizes plant responses based on disturbance and stress levels in their habitat. Competitive strategies dominate in resource-rich and low-stress environments, stress-tolerant strategies occur in resource-limited and high-stress conditions, while ruderal strategies thrive in highly disturbed areas. Pulicaria dysenterica (L.) Bernh., an invasive plant species in Samsun, is found in various habitats such as forests, coastal dunes, mountain vegetation, roadsides, urban construction sites, and lakeshores. The aim of this research is determine the strategy adopted by Pulicaria dysenterica in different habitats. The results indicate that the species primarily follows competitive and stress-tolerant strategies. In Nebiyan Mountain, OMÜ Pond, Kocadağ, Prof. Dr. Tahsin Tuncalı Park, coastal areas, Balık Lake, Körfez, Balaç, Beypınar, and İncesu neighborhoods, the plant exhibits stress-tolerant strategies due to high pollution levels and strong interspecies competition despite resource abundance. In contrast, Çakırlar Forest exhibits both competitive and ruderal strategies, likely due to significant habitat disturbance. Understanding the strategies of invasive plants provides valuable insights into ecosystem dynamics. Controlling pollution and managing invasive species are essential for ensuring the sustainability of our ecosystem.