Web Araştırmalarında Bilgiyi Kritik Etme: Tarayıcı Eklentisinin Etkisi

Abstract

Bilgi çağı olarak adlandırılan günümüzde, bilgi sürekli ve artan bir şekilde üretilmekte ve İnternet üzerinde hızla yayılmaktadır. Kullanıcı etkileşimli Web teknolojisinin gelişmesiyle, çok fazla teknik bilgi gerektirmeksizin kullanıcıların internet üzerinden bilgi paylaşımları artmıştır. Gelişen teknoloji ve mobil cihazların hayatın vazgeçilmez bir parçası olması ve İnternet erişiminin kolaylaşmasının bir sonucu olarak insanlar bilgiye erişimde zaman ve mekan kısıtlaması olmayan İnterneti birincil bilgi kaynağı olarak görmeye başlamıştır. Ancak Web üzerindeki kontrolsüz bilgi yoğunluğu nedeniyle her zaman doğru ve güvenilir bilgiye ulaşmak mümkün olmamaktadır. İnternet üzerinde bulunan bilgiyi kritik edebilmek yani değerlendirebilmek için çeşitli kriterler belirlenmiştir. CRAAP ve RADAR bilgi değerlendirme kriterlerini ortaya koyan yaklaşımlardandır. Bu çalışmada CRAAP ve RADAR yaklaşımları temel alınarak bir tarayıcı eklentisi geliştirilmiştir. Çalışmaya katılan 129 yüksekokul öğrencisine iki ayrı Web arama görevi verilmiş, katılımcılardan 63 tanesi hazırlanan tarayıcı eklentisi kılavuzluğunda arama yaparken, 66 öğrenci eklentisiz tarayıcı ile arama yapmıştır. Çalışmada tam deneysel yöntem kullanılmış, katılımcılar rastgele olarak deney ve kontrol gruplarına ayrılmıştır. Arama işlemi sırasında ekran kaydı alınmış, daha sonra rastgele seçilen 16 katılımcıyla yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Toplanan verilere Mann-Whitney U testi ve içerik analizi uygulanmıştır. Sonuçlar değerlendirildiğinde ulaşılan doğru kaynak sayısı ve bilgi alınan site sayısında farklar ortaya çıkmıştır. Buna rağmen arama sonuçlarında başarı durumu ve bilgiye erişim sürelerinde bir fark çıkmamıştır.

Today, named as information age, information is produced constantly and progressively and spread quickly through the Internet. With the advancements in user interactive Web technology, information sharing through the Internet by users has increased without too much technical knowledge needed. As a result of the advancing technology, mobile devices being an irreplaceable part of life and access to the Internet getting easy, people started to see the Internet as a primary source of information which has no limitation of time and place in information access. However, because of the uncontrolled information intensity on the Web, it is not always possible to access true and safe information. Various criteria have been determined to criticize or to evaluate the information available on the Internet. CRAAP and RADAR are two of the approaches introducing information evaluation criteria. In this study, a browser attachment was developed based on the CRAAP and RADAR approaches. 129 2-year undergraduate program students who participated in the study were given two different Web searching tasks and 63 of these participants made the search under the guidance of originated browser attachment while 66 students made the search with extension-free browser. A full experimental method was used in the study and participants were randomly grouped as experimental and control groups. Screencast was used during the searching process, and then semi-structured interviews were made with randomized 16 volunteers. Mann-Whitney U test and content analysis were performed on the collected data. When the results were assessed, differences occurred in the number of true sources reached and the number of sites from which information was received. Nevertheless, there was no difference in the success status of the search results and access time to the information.