Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme İzleme Metinlerinin Belirli Ölçütlere Göre İncelenmesi

Abstract

Türkçe dersinin temel amacı dört temel dil becerisi olan dinleme/izleme, konuşma, okuma, yazma becerilerini geliştirmek, Türkçeyi doğru ve etkili kullanmaktır. Türkçe dersleri bu amacı gerçekleştirme hedefi doğrultusunda işlenir. Dinleme/izleme becerisi, temel beceriler içerisinde ilk kazanılan ve öğrencinin hayatı boyunca en çok kullandığı bir beceridir. Anne karnında başlayan dinleme becerisi, öğrencinin hem eğitim hayatında hem günlük hayatında sıklıkla başvuracağı becerilerden biridir. Toplumsal hayatın içerisinde dinlediklerini anlamak ve anladığını ifade etmek iletişimin kaçınılmaz bir sonucudur. Öğrencinin sağlıklı iletişim kurabilmesi, eğitim-öğretim hayatında başarılı olabilmesi ve topluma entegre olabilmesi için dinleme/izleme becerisinin sağlıklı bir şekilde gelişmesi elzemdir. Bu çalışmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan dinleme/izleme metinlerinin sözcük sayısı, deyim ve atasözlerinin varlığı, metin türleri, metin süresi ve metinlerde kullanılan sesin cinsiyet düzeyi bakımından incelenmesidir. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma doğrultusunda incelenen veri kaynakları; Ortaokul 5. sınıf Koza Yayınları Türkçe Ders Kitabı, Ortaokul 6. sınıf Anka Kuşu Yayınları Türkçe Ders Kitabı, Ortaokul 7. sınıf Dörtel Yayınları Türkçe Ders Kitabı, Ortaokul 8. sınıf Ferman Yayınları Türkçe Ders Kitabı'dır. Ölçütler, sınıf düzeyleri ile karşılaştırma yapmak üzere tablolaştırılmıştır. Araştırmada dinleme/izleme metinleri belirlenen ölçütlere göre incelenmiştir. Dinleme/izleme metinlerinin sözcük sayısının 5. sınıf düzeyinde 56-537, 6. sınıf düzeyinde 51-1002, 7. sınıf düzeyinde 52-1061, 8. sınıf düzeyinde 117-1106 sözcük arasında olduğu görülmektedir. Dinleme/izleme metinlerinin sözcük sayısının kademeli bir şekilde artmadığı tespit edilmiştir. Dinleme/izleme metinlerinde deyimlere sık sık yer verilirken atasözlerine az yer verildiği tespit edilmiştir. Metin türleri incelendiğinde hikâye ve şiir metin türlerinin sık sık yer aldığı görülmektedir. Metin sürelerinin on dakikayı aşmadığı tespit edilmiştir. Metinlerin seslendirilmesinde kadın sesine erkek sesinden daha az yer verilmiştir. Çocuk sesine iki kez yer verilmiştir. Öğretim programlarında dinleme/izleme metinlerinin taşıması gereken özelliklerin yer alması öneriler içerisinde yer almaktadır.The main purpose of the Turkish course is to develop the four basic language skills of listening/watching, speaking, reading and writing, and to use Turkish correctly and effectively. Turkish lessons are taught in line with the aim of achieving this goal. Listening skill is a skill that is acquired first among the basic skills and used by the individual throughout his life. Listening skill, which begins in the womb, is one of the skills that an individual will frequently use both in his education life and in his daily life. Understanding what you listen to and expressing what you understand is an inevitable result of communication in social life. It is essential for the individual to develop healthy listening skills in order to communicate well, be successful in education and integrate into society. The aim of this study is to examine the listening/watching texts in secondary school Turkish textbooks in terms of the number of words, the presence of idioms and proverbs, text types, text duration and gender level of voice used in the texts. Document analysis method was used in the research. Data sources examined in line with the research; Secondary School 5th Grade Koza Publications Turkish Course Book, Secondary School 6th Grade Anka Kuşu Publications Turkish Course Book, Secondary School 7th Grade Dörtel Publications Turkish Course Book, Secondary School 8th Grade Ferman Publications Turkish Course Book. Measures are tabulated for comparison by grade level. At the end of the research, the listening/watching texts in the books examined were examined according to the determined criteria. It is seen that the number of words in the listening/watching texts is between 56-537 words at the 5th grade level, 51-1002 words at the 6th grade level, 52-1061 words at the 7th grade level, and 117-1106 words at the 8th grade level. It has been determined that the number of words in the listening/watching texts does not increase gradually. It has been determined that while idioms are frequently included in the listening/watching texts, proverbs are rarely included. When the text types are examined, it is seen that story and poetry text types are frequently included. It has been determined that text durations do not exceed ten minutes. In voicing the texts, the female voice is given less space than the male voice. The child's voice is included twice. It is among the recommendations that the teaching programs include the features that listening/watching texts should have.