Karadeniz Bölgesindeki Farklı Yağış Şiddetleri İle Atmosferik Salınımlar Arasındaki İlişkilerinin İncelenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında, atmosferik salınımların Karadeniz Bölgesinde yer alan 16 istasyonun (Amasya, Çorum, Ordu, Samsun, Sinop, Tokat, Artvin, Bolu, Kastamonu, Rize, Düzce, Giresun, Bayburt, Bartın, Gümüşhane, Zonguldak) 14 standart zamanlardaki (5, 10, 15, 30, 60, 120, 180, 240, 300, 360, 480, 720, 1080 ve 1440 dakika) yıllık maksimum yağış değerleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu bağlamda, küresel atmosferik indislerin (AO(Arktik Salınımı), NAO(Kuzey Atlantik Salınımı), SO(Güneyli Salınımı) ve NCP(Kuzey Denizi Hazar Deseni)) standart süreli yağışlar ile arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Hesaplanan bu korelasyonlar α=0.01, α=0.05 ve α=0.10 önem seviyelerine göre Student t testi ile değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerin sonucunda; AO salınımın Çorum, Artvin, Rize ve Bartın istasyonların yağış verileri üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Özellikle, Artvin istasyonunda tüm standart sürelerde önemli korelasyonlar tespit edilmiştir. NAO indeksi ve standart süreli yağışlar arasında Çorum, Sinop, Artvin, Rize ve Bayburt istasyonlarında önemli korelasyonlar bulunmuştur. Yapış şiddet verilerin SO salınımın etkisi incelendiğinde ise sadece Sinop için önemli korelasyonlar bulunmuştur. NCP indeksinin 16 istasyonun standart süreli yağış verileri ile ilişkisi irdelendiğinde sadece 3 istasyonda (Bartın, Bayburt ve Gümüşhane) orta ve uzun süreli yağışlar üzerinde etkili olduğu gözlenmiştir.In this thesis, the effect of atmospheric oscillations on the annual maximum rainfall values of 14 standard ranges (5, 10, 15, 30, 60, 120, 180, 240, 300, 360, 480, 720, 1080 ve 1440 minutes) for 16 stations (Amasya, Çorum, Ordu, Samsun, Sinop, Tokat, Artvin, Bolu, Kastamonu, Rize, Düzce, Giresun, Bayburt, Bartın, Gümüşhane, Zonguldak) in the Karadeniz Region was investigated. In this context, the correlation coefficients of global atmospheric indices (AO (Arctic Oscillation), NAO (North Atlantic Oscillation), SO (Southern Oscillation) and NCP (North Sea Caspian Pattern)) with standard period precipitation were calculated. These correlations were evaluated by Student t test according to significance levels α = 0.01, α = 0.05 and α = 0.10. As a result of these assessments; AO oscillation has been found to be effective on precipitation data of Çorum, Artvin, Rize and Bartın stations. In particular, significant correlations were determined at all standard times at Artvin station. Significant correlations were found between the NAO index and standard duration rainfall in Çorum, Sinop, Artvin, Rize and Bayburt stations. The effects of SO oscillation on rainfall intensity data were examined and significant correlations were found only for Sinop. It was observed that the NCP index was effective on medium and long-term precipitation in only 3 stations (Bartin, Bayburt and Gümüşhane) when the relationship between NCP indices and standard timeframe precipitation of 16 stations was examined.