Planlı Davranış Teorisi Temelli Teknoloji Kullanımı Programının Adölesanların Dijital Oyun Bağımlılıklarına ve Uyku Bozukluklarına Etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı adölesan yaş grubuna Planlı Davranış Teorisi temelinde hazırlanan 'Teknoloji Kullanımı Programı'nın dijital oyun bağımlılığına ve uyku bozukluklarına etkisini incelemektir. Materyal ve Metot: Randomize kontrollü tek kör ön test-son test düzeninde kontrol gruplu deneysel tasarımda olan bu araştırma Çorum il merkezinde kamuya bağlı iki ortaokulda gerçekleştirildi. Araştırma için etik kurul onayı alındı. Araştırma 130 katılımcı ile tamamlandı. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği, Adölesanlar İçin Dijital Oyun Oynama Değerlendirme Ölçeği ve Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeği uygulandı. Deney grubundaki adölesanlara Planlı Davranış Teorisi'ne temellendirilmiş altı haftalık Teknoloji Kullanımı Programı uygulandı. Son test, altı haftalık programın hemen sonrasında ve üç ay sonrasında uygulandı. Analizlerde bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U analizi, bağımlı gruplarda varyans analizi (ileri analizlerde Benferroni testi), Friedman analizi (ileri analizlerde Will Coxon testi) kullanıldı ve p<0.05 değeri anlamlı kabul edildi. Bulgular: Deney grubundaki adölesanların yaş ortalaması 12.05±0.70 olup, %70.3'ü erkektir ve ön testte Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği ortalama puanları 84.92±11.11'dir. Kontrol grubundaki adölesanların yaş ortalaması 12.24±0.72 olup %68.2'si erkektir ve ön testte Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği ortalama puanları 85.77±10.35'dir. Girişim sonrası son test 1'de deney grubu toplam puan ortalaması 71.67±10.44 iken kontrol grubu toplam puan ortalamasında düşüş görülmedi (p<0.001). Adölesanlar İçin Dijital Oyun Oynama Değerlendirme Ölçeği ve Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeklerinde girişim sonrası son test 1'de deney grubu toplam puan ortalamasında azalma, kontrol grubunda artış gözlendi (p<0.001). Sonuç: Deney grubuna uygulanan 'Teknoloji Kullanımı Programı'nın dijital oyun bağımlılığı davranış düzeyinde ve uyku bozuklukları semptomlarında azalma sağladığı sonucuna ulaşıldı.Aim: The purpose of this study is to examine the effects of the 'Technology Use Program' prepared based on the Planned Behavior Theory on digital game addiction and sleep disorders in the adolescent age group. Material and Method: This study, which is a randomized controlled single blind pre-test-post-test design with a control group experimental design, was conducted in two public secondary schools in the city center of Çorum. Ethics committee approval was received for the research. The research was completed with 130 participants. Personal Information Form, Digital Game Addiction Scale for Children, Digital Game Playing Evaluation Scale for Adolescents and Sleep Disorder Scale for Children were applied to the participants. The six-week Technology Use Program based on the Planned Behavior Theory was applied to the adolescents in the experimental group. The post-test was applied immediately after the six-week program and three months later. In the analyses, t test, Mann Whitney U analysis, variance analysis (Benferroni test in further analyses), Friedman analysis (Will Coxon test in further analyses) were used in independent groups and p<0.05 was considered significant. Results: The mean age of the adolescents in the experimental group was 12.05±0.70, 70.3% were male and the mean score of the Digital Game Addiction Scale for Children in the pre-test was 84.92±11.11. The mean age of the adolescents in the control group was 12.24±0.72, 68.2% were male and the mean score of the Digital Game Addiction Scale for Children in the pre-test was 85.77±10.35. In the post-intervention post-test 1, the mean score of the experimental group was 71.67±10.44, while no decrease was observed in the total score of the control group (p<0.001). In the Digital Game Playing Assessment Scale for Adolescents and Sleep Disorder Scales for Children, a decrease in the total score average was observed in the experimental group and an increase in the control group in the post-test 1 after the intervention (p<0.001). Conclusion: It was concluded that the 'Technology Use Program' applied to the experimental group reduced the level of digital game addiction behavior and sleep disorder symptoms.