Sağlığı Geliştirme Modeline Dayalı Olarak Geliştirilen Aktif Yaşam Programının Yaşlı Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Yaşam Doyumlarına Etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı Sağlığı Geliştirme Modeline dayalı olarak geliştirilen Aktif Yaşam Programı'nın yaşlı kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam doyumlarına etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma randomize kontrollü tek kör öntest-sontest kontrol gruplu deneysel modele göre tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini Çorum İli belediye sınırları içinde bulunan Hititevler ve Buharaevler Aile Sağlığı Merkezleri bölgesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri 313 yaşlı kadın oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğü için power analizi yapılmış olup 94 yaşlı (47'i deney ve 47'i kontrol grubu) ile araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın öntest-sontest verileri için araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen kişisel bigi formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II ve Yaşlılar İçin Yaşam Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Ön test sonrası deney grubuna Aktif Yaşam Programı 6 hafta boyunca uygulanmış ve 6 hafta sonunda son test tüm katılımcılara yapılmıştır. Önem düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın yürütülebilmesi için etik kurul izni, kurum izni ve çalışma kapsamındaki katılımcılardan onam alınmıştır. Bulgular: Girişim öncesi deney grubunun Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II toplam ve alt boyutlar puanı ortalama değerinin girişim sonrasına göre artış gösterdiği, gruplar arası değerlendirmede deney grubu ile kontrol grubu arasında öntest-sontest puan farkları arasında istatiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuştur (p<0.05). Araştırmada girişim öncesi deney grubunun Yaşlılar İçin Yaşam Doyum Ölçeği toplam ve alt boyutlar puanı ortalama değerinin girişim sonrasına göre artış gösterdiği, gruplar arası değerlendirmede deney grubu ile kontrol grubu arasında öntest-sontest puan farkları arasında istatiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuştur (p<0.05). Bu çalışmada sağlığı geliştirme modelline dayalı geliştirilen aktif yaşam programı uygulanan deney grubundaki yaşlı kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam doyumu puan ortalamaları girişim öncesi girişim sonrasına göre artış gösterdiği saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: Yaşlı kadınların sağlığının geliştirilmesine yönelik yapılan bu çalışma sonuçlarına göre deney grubunda bulunan yaşlı kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşlılar için yaşam doyumu ölçek puanlarının girişim sonrası daha yüksek olduğu görülmüştür. Modele dayalı hemşirelik programlarının oluşturulmasının yaşlı kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam doyumları üzerine etkili olduğu bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Sağlığı geliştirme, yaşlı sağlığı, sağlıklı yaşam biçimi davranışları, yaşam doyumu, boccePurpose: The aim of this research is to examine the effect of the Active Living Program, developed based on the Health Promotion Model, on the healthy lifestyle behaviors and life satisfaction of older women. Materials and Methods: This study was designed according to a randomized controlled, single-blind pretest-posttest control group experimental model. The population of the research consisted of 313 elderly women aged 65 and over living in the Hititevler and Buharaevler Family Health Centers region within the municipal borders of Çorum Province. Power analysis was performed for the sample size and the research was completed with 94 elderly people (47 in the experimental group and 47 in the control group). For the pretest-posttest data of the study, a personal information form developed by the researcher in line with the literature, Healthy Lifestyle Behaviors Scale II and Life Satisfaction Scale for the Elderly were used. After the pre-test, the Active Life Program was applied to the experimental group for 6 weeks, and the post-test was administered to all participants at the end of 6 weeks. The significance level was accepted as p<0.05. In order to conduct the research, ethics committee permission, institutional permission and consent from the participants were obtained. Results: It was found that the average value of the Healthy Lifestyle Behavior Scale II total and sub-dimensions score of the experimental group before the intervention increased compared to the post-intervention period, and in the intergroup evaluation, there was a statistically significant difference between the pretest-posttest score differences between the experimental group and the control group (p <0.05). ). In the study, it was found that the average value of the Life Satisfaction Scale for the Elderly total and sub-dimensions scores of the experimental group before the intervention increased compared to the post-intervention period, and in the intergroup evaluation, there was a statistically significant difference between the pretest-posttest score differences between the experimental group and the control group (p <0.05). In this study, it was determined that the average healthy lifestyle behaviors and life satisfaction scores of the elderly women in the experimental group, who were applied an active lifestyle program developed based on the health promotion model, increased before the intervention compared to after the intervention (p <0.05). Consequence: According to the results of this study conducted to improve the health of elderly women, it was observed that the healthy lifestyle behaviors and life satisfaction scale scores of the elderly women in the experimental group were higher after the intervention. It has been found that creating model-based nursing programs is effective on the healthy lifestyle behaviors and life satisfaction of older women. Key words: Health promotion, elderly health, healthy lifestyle behaviors, life satisfaction, bocce