Seftriakson Tedavisi Alan Hastalarda Safra Taşı ve

Abstract

ÖZET Seftriakson, enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde sık kullanılan bir üçüncü kuşak sefalosporindir. Psödolitiyazis olarak adlandırılan safra kesesinde geçici taş ya da çamur oluşumu seftriakson alan hastalarda %46'ya varan oranlarda rapor edilmiştir. Seftriaksona bağlı psödolitiyazis oluşumunda kese içine biriken kalsiyum+seftriakson tuzları suçlanmakta, safra kesesinin motilitesindeki değişikliklerin ise etkisi bilinmemektedir. Bu nedenle çocuklarda seftriaksona bağlı biliyer psödolitiyazis sıklığını tesbit etmek ve seftriaksonun safra kesesi fonksiyonları üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla çalışmamızı planladık. Çalışmaya, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Servislerinde yatan ve herhangi bir bakteriyel enfeksiyon nedeniyle seftriakson tedavisi alan 5-16 yaş arası 26 hasta (grup 1), seftriakson dışında diğer antibiyotiklerden herhangi biri ile tedavi edilen 20 hasta (grup 2) alındı. Benzer yaş grubunda olan ve antibiyotik almayan sağlıklı 20 çocuk kontrol grubunu oluşturdu (grup 3). Antibiyotik alan çocuklarda biliyer psödolitiyazis yönünden tedavi öncesi ve tedavi sonrası ultrasonografik inceleme yapıldı. Ayrıca açlık ve tokluk safra kesesi hacmi ölçülerek kontraksiyon indeksi hesaplandı. Tedavisi sonrası biliyer psödolitiyazis gelişen hastalar izleme alındı. Tedavi öncesi hiçbir hastada psödolitiyazis yoktu. Tedavi sonrasında ise seftriakson alan 26 hastanın sekizinde (%31) biliyer psödolitiyazis saptandı (6 hastada safra taşı, 2 hastada safra çamuru). Diğer antibiyotik grubu ile kontrol grubunda psödolitiyazis saptanmadı. Psödolitiyazis gelişen hastalarda safra kesesi patolojisi ile ilgili hiçbir semptom yoktu. Kontrol grubundaki çocukların kontraksiyon indeksi grup 1 ve 2'deki çocukların kontraksiyon indeksinden daha büyüktü (p<0.001). Grup l'de tedavi sonrası tokluk safra kesesi hacmi ile kontraksiyon indeksi grup 2'ye göre daha yüksekti (p<0.05). Safra çamuru ve/veya taş gelişen hastalar hariç tutulduğunda tedavi sonrası tokluk safra kesesi hacmi açısından her iki grup arasındaki farkın devam ettiği görüldü (p<0.05). Sonuç olarak seftriakson tedavisi alan hastalarda biliyer psödolitiyazis gelişme oranı yüksek saptanmış ve tedavi kesildikten sonra psödolitiyazisin tamamen düzeldiği görülmüştür. Seftriaksonun kese kontraktilitesini bozarak safra stazına ve bunun sonucunda da psödolitiyazis gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülmüştür. Ayrıca VIIsistemik enfeksiyonların safra kesesi fonksiyonları üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabileceği ileri sürülebilir. Anahtar kelimeler: Seftriakson, safra kesesi, psödolitiyazis, kontraksiyon indeksi, ultrasound VIIIABSTRACT Ceftriaxone is a third generation cephalosporin used for the treatment of infectious diseases. Temporary gallbladder stone or sludge formation namely pseudolithiasis was reported in about %46 of patients treated with ceftriaxone. Calcium- ceftriaxone salts accumulated in gallbladder was reported as the suspected factor for the pseudolithiasis due to ceftriaxone treatment but the effect of the changes in the motility of the gallbladder is still unknown. In our study we aimed to find out ceftriaxone treatment dependent pseudolithiasis frequency and the effect of ceftriaxone on gallbladder functions. In group 1, 26 patients ages between 5-16 years that were hospitalized Pediatric Wards with a diagnosis of any kind of bacterial infection that received ceftriaxone treatment and in group 2, 20 patients received antibiotic treatment other than ceftriaxone were included in this study. Group 3, were consisted of 20 healty similar age group children. None of the children in group 3 were receiving antibiotic treatment. The antibiotic receiving groups were evaluated before and after the completion of the treatment with ultrasonographic techniques about pseudolithiasis. The gallbladder volume preprandially and postprandially were measured, contraction indexes were calculated. The patients with gallbladder stone formation after the treatment were followed up. There were no pseudolithiasis in any of the patients before the treatment. After the completion of the treatment pseudolithiasis were diagnosed in 8 of the 26 patients (31%) receiving ceftriaxone (gallstones in 6 patients and sludge in 2 patients). No pseudolithiasis were seen in group 2 and control group. There were no any other symptom of gallbladder in patients that developed pseudolithiasis. Contraction indexes of the control group was greater than the contraction indexes in group 1 and 2 (p<0.001). Postprandially contraction indexes and gallbladder volume were high in grup 1 than grup 2 (p<0,05). It was seen that after the treatment period the postprandial gallbladder volume difference in between 2 groups was still present when the patients that developed gallbladder sludge and/or stone were excluded (p<0.05). In conclusion it was found that the rate of development of pseudolithiasis in patients treated with ceftriaxone was high and pseudolithiasis recovered completely after the treatment was ceased. It was thought that ceftriaxone was disturbing the IXgallbladder contractility, caused bile stasis and as a result contribute to the development of pseudolithiasis. It might be suggested that systemic infections has a negative effect on gallbladder function. Key words; Ceftriaxone, gallbladder, pseudolithiasis, contraction index, ultrasound. X