Beyaz Rus Göçünün İstanbul’un Müzik, Eğlence ve Kültürel Ortamına Etkileri

Abstract

İstanbul, 1917 yılında Rusya’da Bolşeviklerin iktidara gelmesinden sonra başlayan Rus göçmen dalgasına geçici bir süreliğine başkentlik yapmıştır. Bolşevik İhtilali’nden kaçarak İstanbul’a diğer şehir ve ülkelere iltica eden Bolşevik aleyhtarı mültecilere Beyaz Ruslar veya bazen kısaca Beyazlar adı verilmiştir. Bu tabir Kızılların bir karşıtı olarak da kullanılmıştır. İstanbul’a mülteci olarak gelen Beyaz Ruslar kısa süre içinde şehrin sosyal, kültürel ve sanatsal hayatını renklendirmeye başlamışlardır. Gelenler daha çok lokanta, spor, eğlence ve sanat dünyasına katkılar getirirken, resim sanatı dışında daha çok opera, bale sanatında varlıklarını göstermiş, sinema ve tiyatro gibi mekânlar açmış, aralarında bulunan ressam, klasik bale sanatçısı ve müzisyenlerin faaliyet gösterdiği atölye ve konser mekânları yaratmışlardır. Böylece şehrin sanatsal ve sosyal faaliyet ortamları, eğlence anlayışı, spor faaliyetleri ve özellikle gece hayatı açısından sonraki dönemleri de derinden etkileyen büyük bir dönüşüm geçirmiştir. Gelenlerin arasında eğitim seviyesi yüksek, çok sayıda dil bilen, müzik ve diğer sanat alanlarında eğitim almış kişiler sayılarıyla oldukça dikkat çekicidir. Müzikal zenginlik ve kültürel özellikler nedeniyle İstanbulluların hoşuna giden Beyaz Rusların, yaşamlarına değişiklik katmaları Türk müziğine cesaret vermiş ve çağdaş sanat müziğinin üretim için altyapıyı büyük ölçüde geliştirmiştir. Beyaz Rusların İstanbul'a göç etmesiyle, müzik kültürü çok farklı ve geniş bir yelpazeye yayılmış, bu da kültürler arası etkileşim bağlamında her iki müzik kültürü için de önemli olmuştur. Bu çalışmada, Beyaz Rus Göçüyle birlikte İstanbul’un, tarihsel süreç içindeki değişen yapısı ortaya konulurken, Beyaz Rusların müzik ve eğlence hayatına etkileri sosyal ve kültürel boyutta incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle Beyaz Rus Göçünün İstanbul’un kültürel ortamlarına, eğlence ve sosyal hayata etkileri genel bir çerçevede ele alınmış, sonrasında ise özelde Beyaz Rus Göçünün İstanbul’un müzik hayatına etkileri ve İstanbul’a gelen klasik müzik sanatçıları ele alınarak, bütün bunların şehrin hayatında sonraki dönemlere işleyen kalıcı etkileri irdelenmiştir.