Âşıklık Geleneği İçinde Tahir Bulut

Abstract

Türk kültür hayatının önemli bir parçası olan âşıklık geleneği, yüzyıllar boyunca Türk insanının duygu dünyasını yansıtmıştır. Özellikle XVI. yy'dan itibaren büyük önem kazanan ve halkın hayatının her alanında yer alan bu gelenek, XIX. yy'ın sonlarından itibaren önemini giderek kaybetmiştir. Günümüzde özellikle popüler kültürün hâkim olduğu bir ortamda varlığını sürdürmeye çalışmaktadır. Halk şiiri tarihî süreçte Trabzon'da çok fazla yaygınlık kazanamamış, diğer yörelere oranla fazla gelişememiştir. Çünkü Trabzon, özellikle Yavuz Sultan Selim'in şehzadeliğinden başlayarak önemli bir ilim ve irfan yuvası olmuştur. Dolayısıyla Divan Şiiri bu ortamda daha çok gelişme fırsatı bulmuştur. Aydınlar arasında gelişen Divan Şiiri daha sonraki yıllarda da baskın bir şekilde varlığını sürdürmüştür. Ayrıca önemli ticaret yollarının kesişim noktası olması, Türklerle birlikte farklı milletlerin mevcudiyeti, şehrin kültürünü kozmopolit bir hale getirmiştir ve halk şiirinin yaygınlık kazanmasını engelleyen bir faktör de budur. Çalışmamızın amacı, böyle bir yörede şiirler yazan, âşıklık geleneğinin devamlılığı açısından büyük bir önem arz eden bir halk şairini, hayatını, edebî şahsiyetini ve şiirlerini tanıtmaktır. Bu şair, âşıklık geleneğin günümüzde Trabzon yöresindeki temsilcilerinden biri olan Tahir Bulut'tur. Bu halk şairinin şiirlerini oluştururken içinde yaşadığı sosyal çevrenin bütün özelliklerinden ve diğer şairlerden etkilendiği muhakkaktır. Bu nedenle tezin giriş kısmında hem sosyal çevre hem de bu çevrede yaşayan halk şairleri kısaca tanıtılmıştır. Birinci bölüm şairin hayatına ve âşıklık geleneği ile örtüşen yönlerine ayrılmıştır. İkinci bölümde şiirleri şekil, dil ve üslup, muhteva açısından incelenmiş; bu yolla şairin edebî şahsiyeti ortaya konulmaya çalışılmıştır. Son bölümde şiirler, bütün kaynaklardan taranarak ve tasnif edilerek bir araya getirilmiştir. Tahir Bulut, geleneğin bütün özelliklerini taşıyan bir âşık değildir. Saz çalamayan, rüyasında bade içmemiş ve usta çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiş bir halk şairidir. Bu yönleriyle onu kalem şuarasından sayabiliriz. Ancak şiirlerinde halk edebiyatı nazım biçimlerini kullanması, irticalen şiirler söylemesi,karşılaşmalar icra etmesi, hece veznini ve halk şiirinin geleneksel nazım birimini kullanması gibi unsurlar onu bu geleneğin bir parçası haline getirmiştir. Tahir Bulut, şiirlerini düzenli olarak kaydetmemiş, çoğunlukla sosyal medya üzerinden arkadaşlarıyla ve takipçileriyle paylaşmıştır. Benzer bir biçimde diğer şairlerle karşılaşmalarını da internet üzerinden yapmıştır. Anahtar Sözcükler: Tahir Bulut, Trabzon, âşıklık geleneği, halk şiiri, halk şairiAs an importantpart of Turkishculture life, minstrelsytradition has reflectedtheTurkishpeople'sfeelingsandthoughtsforcenturies. Takingplace in allparts of thecommonpeople, thistradition, has gained a bigimportanceespeciallybeginningfrom 16th centuryand has lostitsimportance as an increasing rate fromtheends of the 17th century. Nowadays in an environmentwhere popular culture is commanding, it is strugglingtokeepits presence. Inhistoricprocess folk poemcouldn'tgainsomuchcommonness in Trabzon andcouldn'tmake a bigprogress in a rate tootherplaces. Because Trabzon has been an importantscienceandeducationhomeespeciallybeginningfromtheera of Sultan Selim theStern'slineage. As a result, in thisenvironmentOttomanPoetryfoundmuchmorechancetoprogress. Progressingamongtheliterate, Ottomanpoetry has continiueditsexistence in a compressivewaywithinthefollowingyears. Besides, beingthejunctionpoint of theimportanttraderoads, differentnations' livingtogetherwithTurks has changedthecity'scultureinto a cosmopoliteway. Andthissituationrestrained folk poetry'sprogressing. Theaim of thisstudy is topresentthe life, literarycharacterandpoems of a folk poetwhowrotepoems in such an environmentandwho has a veryimportantappearance in thecontinuity of theminstrelsytradition. Thispoet, beingone of therepresentatives of theminstrelsytradition in Trabzon nowadays is Tahir Bulut. It is sure thatwhilewriting his poems, thepoet has beenaffectedbythesocialenvironment'sallcharacteristicsthat he is living in andfromtheotherpoets. Thereforeboththesocialenvironmentandthe folk poetsliving in thisenvironment has beenpresented in theintroductorypart of thethesis. First part is rankedforpointingthepoet's life anditssimilarwayswiththeminstrelsytradition. Inthesecondpartpoems' analyze in theaspects of form, languageandwordingandwithinthiswayintroducingthepoet'sliterarycharacter is aimed. Inthelastpartthepoemsaregivenbysortingthemout. Tahir Bulut isn't a poetwho is carryingallthespecialities of thetradition. He is a poetwhocan'tplaythe saz who has neverdrunkwine in his dreamandwhohasn'tgrownup in therealion of masterandapprentice. But his using folk literature's verse forms in his poems, his sayingimprovisedpoems, his makingcomparisons, his usingsyllabicmeterand folk poem'straditional verse form has madehim a part of thistradition. Tahir Bulut has not recorded his poemsregularly but generallysharedwith his friendsandfollowersfromthesocialmedia. In a similarway, he made his meetingswithotherpoemsfrom net too. KeyWords: Tahir Bulut, Trabzon, minstrelsytradition, folk poem, folk poet