Artırımsal İtme Analiziyle Mevcut Bir Betonarme Yapının Farklı Mander Malzeme Modelleri Altında Performans Değerlendirmesi

Abstract

Bu çalışma, 1975 Deprem Yönetmeliği'ne göre tasarlanmış ve Samsun'da bulunan beş katlı bir betonarme binanın sismik performansını, TBDY 2018 prensiplerine göre değerlendirmektedir. Yapı, ETABS analiz programı kullanılarak modellenmiş ve artımsal itme analizi uygulanmıştır. Farklı etriye düzenlemelerinin ve kanca açılarının yapısal performans üzerindeki etkileri incelenmiştir. Analiz sonuçları, kolonların uç bölgelerinin sıkılaştırılmasının ve 135° kanca açıları kullanılmasının, kolonların hasar seviyelerini önemli ölçüde iyileştirdiğini göstermektedir. Model D, en iyi performansı sergileyerek plastik mafsal oluşumunu en aza indirmiş ve hedef deplasman seviyelerinde en yüksek sünekliğe ulaşmıştır. Buna karşılık, sıkılaştırmanın yapılmadığı ve 90° kanca kullanılan Model A, daha zayıf bir performans sergilemiştir. Hedef deplasman değerleri X yönünde 57.286 mm ve Y yönünde 30.838 mm olarak belirlenmiştir. Elde edilen kapasite eğrileri ve plastik mafsal dağılımları, binanın çeşitli senaryolar altında sismik performansını açıkça ortaya koymaktadır. Sonuçlar, deprem yönetmeliklerinde belirtilen tasarım prensiplerine uyumun, yapısal dayanıklılığın sağlanması açısından kritik önem taşıdığını vurgulamaktadır. Ayrıca, 1995 yılında 1975 Deprem Yönetmeliği'ne göre inşa edilmiş olan yapının, TBDY 2018 standartları altında yapılan analizlerde göçme veya ileri hasar seviyeleri sergilemediği gözlemlenmiştir. Bu durum, tasarım aşamasında malzeme özelliklerinin ve detaylandırmaların yönetmelik gerekliliklerine uygun olarak doğru bir şekilde tanımlanmasının, sismik dayanıklılığı sağlamak için gerekli olduğunu göstermektedir. Gelecekteki çalışmalar, zaman tanım alanı analizlerine, malzeme değişimlerinin etkilerine ve eski yapıların güçlendirilmesi için uygulanacak tekniklere odaklanarak mevcut bulguları daha da derinleştirebilir.

This study evaluates the seismic performance of a five-story reinforced concrete building located in Samsun, designed according to the 1975 Earthquake Code, using the principles of TBDY 2018. The structure was modeled using the ETABS analysis program, and an incremental pushover analysis was applied. The effects of different stirrup arrangements and hook angles on structural performance were investigated. The analysis results indicate that confining the end regions of columns and using 135° hook angles significantly improved the damage levels of the columns. Model D demonstrated the best performance, minimizing plastic hinge formation and achieving the highest ductility at target displacement levels. In contrast, Model A, which lacked confinement and used 90° hooks, exhibited weaker performance. The target displacement values were determined as 57.286 mm in the X-direction and 30.838 mm in the Y-direction. The obtained capacity curves and plastic hinge distributions clearly illustrate the seismic performance of the building under various scenarios. The results emphasize the critical importance of adhering to design principles specified in earthquake codes to ensure structural resilience. Additionally, it was observed that the building, constructed in 1995 based on the 1975 Earthquake Code, did not exhibit collapse or advanced damage levels when analyzed under TBDY 2018 standards. This highlights the necessity of accurately defining material properties and detailing in compliance with regulatory requirements during the design phase to ensure seismic resilience. Future studies can focus on time-history analyses, the effects of material variations, and retrofitting techniques for older structures to further deepen the findings.