Ergenlerin Akran Zorbalığı Yaşama Durumları İle Empatik Eğilimleri Arasındaki İlişki

Abstract

AAmaç:Akran zorbalığı, okullarda giderek artan önemli bir sorundur.Ergenlerin zorbalık davranışları hem zorba hem de mağdurda ciddi fiziksel, sosyal ve ruhsal problemlere yol açmaktadır.Çalışmanın amacı ergenlerin akran zorbalığı yaşama durumları ile empatik eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Yöntem: Araştırma, tanımlayıcı ve ilişki arayıcı niteliktedir. Çalışma Mart-Mayıs 2023 tarihleri arasında bir ilçe merkezinde bulunan ortaokullarda öğretim gören 412 ergen ile gerçekleştirilmiştir.Veri toplama araçları olarak, Kişisel Bilgi Formu, Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği (AZBÖ) Ergen Formu ve Empatik Eğilim Ölçeği (KASİ-EEÖ) Ergen Formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS27 istatistik programında tanımlayıcı testler, Shapiro Wilk normallik testi, t-testi, ANOVA, Mann Whitney U, Kruskal Wallis, Spearman korelasyon testi ve regresyon testinden yararlanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan ergenlerin yaş ortalaması 12.43±0.847 olup %50.2'si erkek, %16.3'ünün kronik bir hastalığa sahip olduğu, %6.3'ünün ailesinde aile üyelerinin birbirine şiddet uyguladığı belirlenmiştir. Çalışmada ergenlerin AZBÖ - Kurban Boyutu toplam puan ortalaması 66.87 ± 22.63, AZBÖ - Zorba Boyutu toplam puan ortalaması 54.60 ± 11.03 ve KASİ-EEÖ toplam puan ortalaması 51.04±7.66 olarak bulunmuştur. Ergenlerin kronik hastalık durumu, aile üyelerinin birbirine şiddet uygulama durumu ve aile üyeleri tarafından şiddete maruz kalma durumu ile AZBÖ- Kurban Boyutu toplam puan ortalamaları arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.005). Ergenlerin cinsiyet özelliği, annesinin çalışma durumu, aile üyelerinin birbirine şiddet uygulama durumu ve aile üyeleri tarafından şiddete maruz kalma durumu ile AZBÖ- Zorba Boyutu toplam puan ortalamaları arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişiki olduğu saptanmıştır (p<0.005). Ergenlerin cinsiyet özelliği ile KASİ-EEÖ toplam ve alt grup puan ortalamaları arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (p<0.005). Ergenlerin Ö- Kurban Boyutunun 'Söylenti Çıkarma' alt faktör puan ortalamaları ile KASİ-EEÖ toplam puan ortalaması (r = 0.151, p = 0.002) arasında pozitif yönde ve AZBÖ- Zorba Boyutu toplam puan ortalamaları ile KASİ-EEÖ toplam puan ortalaması (r =-0.122, p = 0.013) arasında negatif yönde zayıf bir bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Ergenlerde empati eğilim düzeyi arttıkça akran zorbalığı durumu azalmaktadır. Çalışmanın sonuçları, akran zorbalığının en aza indirilmesi için eğitimciler ve ebeveynler için öğrencilerin empati becerilerini geliştirmeye yönelik programların önemini vurgulamaktadır. Anahtar Sözcükler: Akran zorbalığı, Akran mağdurluğu, Empatik eğilim, Ergenlerde zorbalık, Ergenlerde empati, Okul sağlığı hemşireliğiObjective: Peer bullying is an increasingly important problem in schools. Adolescents' bullying behaviors cause serious physical, social and psychological problems in both the bully and the victim. The aim of the study is to examine the relationship between adolescents' peer bullying experiences and their empathic tendencies. Method: The research is descriptive and correlational. The study was conducted with 412 students studying in secondary schools in a district center between March and May 2023. Personal Information Form, Peer Bullying Determination Scale (Ö) Adolescent Form and Empathic Tendency Scale (KASİ-EEÖ) Adolescent Form were used as data collection tools. Descriptive tests, Shapiro Wilk normality test, t-test, ANOVA, Mann Whitney U, Kruskal Wallis, Spearman correlation test and regression test were used in the SPSS27 statistical program to evaluate the data. Findings: The average age of the adolescents participating in the study was 12.43±0.847, 50.2% were male, 16.3% had a chronic disease, and 6.3% had family members who used violence against each other. In the study, the adolescents' total AZBÖ - Victim Dimension mean score was 66.87±22.63, the AZBÖ - Bully Dimension mean score was 54.60±11.03, and the KASİ-EEÖ total mean score was 51.04±7.66. It was determined that there was a statistically significant relationship between the adolescents' chronic disease status, the status of family members using violence against each other, and the status of being exposed to violence by family members and the AZBÖ-Victim Dimension mean total score (p<0.005). It was found that there was a statistically significant relationship between the adolescents' gender, mother's working status, family members' use of violence against each other and being exposed to violence by family members and the total mean scores of AZBO-Bully Dimension (p<0.005). It was seen that there was a statistically significant difference between the adolescents' gender and the total and subgroup mean scores of KASI-EEÖ (p<0.005). It was determined that there was a positive relationship between the adolescents' AZBO-Victim Dimension 'Rumor Making' subfactor mean scores and KASI-EEÖ total mean score (r = 0.151, p = 0.002) and a weak negative relationship between the total mean scores of AZBO-Bully Dimension and KASI-EEÖ total mean score (r = -0.122, p = 0.013). Keywords: Empathy, Peer bullying, Victimization, Middle school students, Empathic training, Empathy in adolescents, School health nursing