İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Yaşam Anlamı Değişkenlerinin İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Mesleki Bağlılıkları Üzerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmada, Samsun ili Atakum, Canik, İlkadım ve Tekkeköy ilçelerindeki kamuya ait ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin mesleki bağlılıkları üzerinde iş doyumu, yaşam doyumu ve yaşam anlamı değişkenlerinin etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca öğretmenlerin, mesleki bağlılık, iş doyumu, yaşam doyumu ve yaşam anlamı düzeyleri ile bu değişkenlerin belirlenen demografik değişkenlere göre farklılaşma durumu incelenmiştir. İlişkisel tarama modelinde desenlenen araştırmanın evrenini Samsun ilinin Atakum, Canik, İlkadım ve Tekkeköy ilçelerinde yer alan 191 ilkokul ve ortaokulda görev yapan 4154 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma evreninden tabakalı örnekleme tekniği ile örnekleme yapılmış ve 587 öğretmen araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri SPSS programı ile analiz edilmiştir. Verilerin betimsel analizinde, aritmetik ortalama, yüzde, frekans, standart sapma ve bağıl değişim katsayısı kullanılmıştır. Demografik değişkenlere göre farklılaşma durumunu belirlemek amacıyla t-testi, tek yönlü varyans analizi, Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis ve Tukey testi kullanılmıştır. Değişkenler arası ilişkileri ortaya koymak amacıyla korelasyon analizi yapılmıştır. Mesleki bağlılık üzerinde iş doyumu, yaşam doyumu ve yaşam anlamı değişkenlerinin etkisinin ortaya çıkarılması için ise Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin mesleki bağlılık düzeylerinin kısmen katılıyorum düzeyinde, iş doyumlarının beni orta düzeyde tatmin eder düzeyinde, yaşam doyumlarının kısmen katılıyorum düzeyinde ve sahip oldukları yaşam anlamının ise belirli bir anlamın varlığı düzeyinde olduğu bulunmuştur. Araştırma sonuncunda öğretmenlerin mesleki bağlılığının; branş, okul kademesi ve görev yapılan okuldaki hizmet sürelerine göre farklılaştığı; diğer değişkenlere göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin iş doyumu, yaş branş ve okul kademesine göre; yaşam doyumu, cinsiyet ve medeni duruma göre; sahip oldukları yaşam anlamı ise medeni duruma göre farklılaşmakta olup, diğer değişkenlere göre farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin mesleki kıdem ve eğitim durumu değişkenlerine göre hiçbir boyutta anlamlı farklılık bulunmamıştır. Araştırmada incelenen dört değişken arasında orta düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca iş doyumu, yaşam doyumu ve yaşam anlamının birlikte mesleki bağlılığı anlamlı bir biçimde yordadığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak öğretmenlerin mesleki bağlılığının artırılması yönünde araştırmacı ve uygulayıcılar için bazı öneriler geliştirilmiştir. Anahtar Sözcükler: Öğretmen, mesleki bağlılık, iş doyumu, yaşam doyumu, yaşam anlamı.

The aim of this research is to investigate the effects of the purpose in life, job satisfaction, life satisfaction on professional commitment of elementary and middle school teachers working in Samsun. Additionally, the significant differences among the levels of the purpose in life, job satisfaction, life satisfaction in terms of demographic variables is also investigated. The population of this study based on survey design consists of 4154 teachers working in 191 schools in the four districts of Samsun. 587 teachers were chosen by stratified sampling. The data was analyzed descriptively through the mean, percentage, frequency, standard deviation and coefficient of relative variation. In order to determine significant differences among demographic variables, t-test, one-way analysis of variance, Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis and Tukey tests were used. Correlation analysis was also used to determine the relationship among variables. In order to determine the effects of the purpose in life, job satisfaction, life satisfaction on professional commitment, Multiple Linear Regression Analysis was done. According to results of study, professional commitment of teachers was found to be in agree somewhat level, the level of job satisfaction was found to be in average level, the level of life satisfaction was found to be in agree somewhat level and the level of the purpose in life was found to be in definite purpose level. At the end of this research, in the professional commitment of teachers, it was found to be significant difference in terms of their branch, educational stage, length of service but not other variables. The job satisfaction shows significant difference with respect to age, branch and educational stage, life satisfaction shows significant difference with respect to gender and marital status, purpose in life shows significant difference with respect to marital status they have and no other significant differences can be found among variables in terms of other variables. Among the four variables in the research, it was found that there were positive correlation in average level. Additionally it was found that life satisfaction, job satisfaction, and purpose in life can significantly predict. In order to increase the professional commitment of teachers, some suggestions were given for further researches. Key Words: Teacher, professional commitment, job satisfaction, life satisfaction, purpose in life