Mültecilerin Eğitime Erişmeleri Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar ve Sosyal İçerilme Beklentileri

Abstract

Bu araştırmanın amacı; yaşadıkları ülkelerde yaşanan kargaşa ve savaşlardan dolayı ülkelerini terk etmekzorunda kalarak Türkiye’ye sığınan mültecilerin eğitime erişmeleri sürecinde karşılaştıkları problemler ve aynızamanda sosyal içerilme beklentilerini açığa çıkarmaktır. Araştırmada katılımcıların görüşlerini açığaçıkarmak amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desenden yararlanılmıştır. Araştırma verileriyarı yapılandırılmış bir görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırma verileri Ocak ve Şubat 2020tarihleri arasında toplanmıştır. Bu kapsamda Samsun’da yaşayan ve öğrenci velisi olan, amaçlı ve ölçütörneklem yöntemleriyle belirlenen 6’sı Iraklı, 5’i Suriyeli ve 3’ü Afganistanlı mültecilerle derinlemesinegörüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların 4’ü erkek, 10’u kadındır. Araştırmada elde edilen veriler, içerik analiziile çözümlenmiştir. Araştırma bulguları tema, alt tema ve kategoriler olarak yapılandırılmıştır. Araştırmasonucunda; mültecilerin Türkiye’ye göçlerinin nedenleri temasında, savaş ve çatışma kaynaklı ve diğernedenler başlık iki alt tema ya bağlı olarak güvenlik, yakınlık, ekonomi, Türkiye’nin Müslüman ülke oluşu veTürkmenlik kategorileri elde edilmiştir. Eğitime erişim sürecine ilişkin deneyimler temasına bağlı, olumlu veolumsuz deneyimler alt temasında ise dil, dışlanma-horlanma, şiddet, olumlu öğretmen davranışları ve yakınkültür ve din kategorilerine ulaşılmıştır. Mültecilerin topluma uyumu ve kabullenilme deneyimlerine ilişkinana temaya bağlı olarak dışlanma ve kabullenilme alt temalarına ilişkin ise hor görülme, şiddet, iş vermeme vedüşük maaş, selamlaşmama ve korku, iyi işverenler ve yardımsever komşular kategorileri elde edilmiştir.Mültecilerin sosyal içerilme beklentileri temasına bağlı olarak devletten ve toplumdan beklentileri alttemalarına ulaşılmıştır. Devletten beklentiler alt temasına bağlı olarak, vatandaşlık, sigortalı iş, sağlık, eğitimve para yardımı kategorileri elde edilmiştir. Toplumdan beklentiler alt temasına bağlı olarak ise komşuluk,saygı ve hor görülmeme kategorilerine ulaşılmıştır.