Pterygomaksiller Fossanın Konik Işınlı Bilgisayarlı Tomografi İle Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Pterygomaksiller bölge (PMB), pterygoid plakanın maksilladan ayırılmasını içeren Le Fort I osteotomisinde cerrahi açıdan önemlidir. Bu işlem, damak yarığı, maloklüzyon, maksiller-mandibular deformiteler ve çene tümörlerinin tedavisinin son aşamaları gibi çeşitli fasiyal deformitelerin düzeltilmesinde kullanılır. PMB'ye cerrahi erişim, damar ve sinir yapılarıyla yakın ilişkisi nedeniyle zordur. Le Fort I ile ilişkili ciddi komplikasyonları önlemek için bu anatomik yapıların bütünlüğünü sürdürmek önemlidir. Pterygomaksiller bölge anatomisini bilmek, kanama, pterygoid plakların istenmeyen kırıkları, kranial sinir yaralanmaları gibi birçok komplikasyonu önlemek için önemlidir. Bu çalışma, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (KIBT) kesitleri kullanılarak pterygomaksiller bölgenin anatomisini ve descending palatin arterin konumunu retrospektif olarak değerlendirmeyi amaçlamıştır. Materyal ve Metod: Çalışmada yaşları 20-68 arasında değişen, 70 erkek 70 kadın olmak üzere toplam 140 hastadan çeşitli sebeplerle alınmış konik ışınlı bilgisayarlı tomografi kesitleri retrospektif olarak değerlendirildi. Hastaların yaş, cinsiyet gibi demografik özellikleri ve radyolojik bulguları kaydedildi. Bulgular: Pterygomaksiller bölgenin anterior uzunluğu (piriform kenardan inen palatin kanala olan mesafe), erkeklerde sağda 40,1 ± 2,19 mm, solda 39,45 ± 2,45 mm; kadınlarda sağda 39,29 ± 2,78 mm, solda 38,74 ± 2,84 mm olarak bulunmuştur. Cinsiyet açısından anterior uzunluğun ortalama değerleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Taraflara göre anterior uzunluk değerlendirildiğinde (sağda ortalama 39,7 ± 2,53 mm; solda ortalama 39,1 ± 2,67 mm) istatiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0,001). Sağ tarafta anterior uzunluk sol tarafa göre daha fazladır. Pterygomaksiller bölgenin kalınlığı (PMBKal) cinsiyete göre ortanca değerleri karşılaştırıldığında hem sağ hem sol tarafın değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p=0,001). Erkeklerde PMBKal sağ taraf ortanca değeri 3,2 mm iken kadınlarda 4,3 mm'dir (p=0,006). Erkeklerde PMBKal sol taraf ortanca değeri 3,25 mm iken kadınlarda 4 mm'dir. Bilateral canalis palatinus majus arası mesafe (BCPM) cinsiyete göre ortalama değerleri karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0,001). Erkeklerde BCPM ortalama değeri 32,85 mm iken kadınlarda 29,97 mm'dir. Cinsiyete göre bilateral lamina medialislerin uç noktaları arasındaki mesafe (BLM) ortalama değerleri karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0,001). Erkeklerde BLM ortalama değeri 31,49 mm iken kadınlarda 29,63 mm'dir (p<0,001). Pterygomaksiller fissürle canalis palatinus majus arasındaki mesafe (PMF-CPM), ortalama değerleri cinsiyete göre karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p=0,007). Erkeklerde PMF-CPM ortalama değeri 5,88 mm iken kadınlarda 5,13 mm'dir. Sonuç: Çalışmanın bulguları pterygomaksiller fossa anatomisinin cinsiyet, taraf ve yaş gruplarına göre önemli farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Bu nedenle cerrahi işlemler öncesi PMB'nin KIBT ile incelenmesi; kalınlık, genişlik ve yükseklik gibi morfometrik özelliklerinin bilinmesine olanak sağlar ve uygun cerrahi tekniğin seçilmesini etkileyerek intraoperatif ve postoperatif komplikasyonların sıklığını azaltmak açısından önemlidir. Anahtar Kelimeler: Pterygomaksiller bölge, Le Fort I osteotomisi, konik ışınlı bilgisayarlı tomografiAim: The pterygomaxillary region (PMR) is surgically significant in Le Fort I osteotomy, which involves separating the pterygoid plate from the maxilla. This procedure is used in the correction of various facial deformities, such as cleft palate, malocclusion, maxillary-mandibular deformities, and the final stages of jaw tumor treatment. Surgical access to the PMR is challenging due to its close relationship with vascular and nerve structures. It is crucial to maintain the integrity of these anatomical structures to prevent serious complications associated with Le Fort I. Understanding the anatomy of the pterygomaxillary region is important to avoid many complications, such as bleeding, unwanted fractures of the pterygoid plates, and cranial nerve injuries. This study aimed to retrospectively evaluate the anatomy of the pterygomaxillary region and the position of the descending palatine artery using cone beam computed tomography (CBCT) sections. Material and Method: In the study, cone beam computed tomography sections taken for various reasons from a total of 140 patients, 70 men and 70 women, aged between 20 and 68, were evaluated retrospectively. Demographic characteristics of the patients, such as age, gender, and radiological findings were recorded. Results: The anterior length of the pterygomaxillary region (the distance from the piriform margin to the descending palatine canal) was found to be 40,1 ± 2,19 mm on the right and 39,45 ± 2,45 mm on the left in males, and 39,29 ± 2,78 mm on the right and 38,74 ± 2,84 mm on the left in females. No significant difference was found in the average values of anterior length between genders. When evaluating the anterior length by side (mean 39,7 ± 2,53 mm on the right; mean 39,1 ± 2,67 mm on the left), a statistically significant difference was observed (p<0,001), with the anterior length being greater on the right side. When comparing the median thickness of the pterygomaxillary region by gender, a statistically significant difference was found between both the right and left sides (p=0,001). The median value for the right PMR thickness in men was 3,2 mm, while it was 4,3 mm in women (p=0,006). For the left PMR thickness, the median value was 3,25 mm for men and 4 mm for women. The distance between bilateral major palatine canals (BCPM) showed a statistically significant difference when comparing average values by gender (p<0,001), with the average value being 32,85 mm for men and 29,97 mm for women. When comparing the average distances between the endpoints of the bilateral medial laminae (BLM) by gender, a statistically significant difference was found (p<0,001), with the average BLM value being 31,49 mm for men and 29,63 mm for women (p<0,001). The distance between the pterygomaxillary fissure and the major palatine canal (PMF-CPM) also showed a statistically significant difference when comparing average values by gender (p=0,007), with an average value of 5,88 mm for men and 5,13 mm for women. Conclusion: The findings of the study revealed significant differences in the anatomy of the pterygomaxillary fossa based on gender, side, and age groups. Therefore, the examination of the PMR using CBCT allows for the understanding of its morphometric characteristics, such as thickness, width, and height. This knowledge is important as it influences the selection of appropriate surgical techniques, thereby reducing the frequency of intraoperative and postoperative complications. Key Words: Pterygomaxillary region, Le Fort I osteotomy, cone beam computed tomography