Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilerin Müzikal Becerilerine İlişkin Profillerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; zihinsel engelli öğrencilerin müzikal becerilerini inceleyerek müzikal profillerini oluşturmaktır. Araştırmada, dinleme, şarkı söyleme, çalma, müziksel işitme, müziksel yaratıcılık, müziksel oyun ve hareket beceri düzeyleri değerlendirilmiştir. Genel tarama modeli kapsamında yürütülen bu çalışmanın araştırma kapsamı da durum tespitidir. Araştırmacı tarafından Müzikal Beceri Değerlendirme Formları geliştirilmiş bu formlar Türkiye genelinde görev yapan müzik öğretmenlerine ulaştırılmıştır. Bu öğretmenler bu formlar üzerinden özel eğitim ve kaynaştırma uygulamaları kapsamında eğitim gören zihinsel yetersizliği olan öğrencilerinin mevcut derslerdeki durumlarına göre veri girişi yapmıştır. Dinleme becerileri; tüm gruplarda genel olarak yüksek olmakla beraber, zihinsel engel düzeyi arttıkça görsel temas ve dinlediğini ifade etme becerileri azalmaktadır. Özel eğitim uygulama okulu öğrencileri, dinleme becerilerinde diğer gruplara kıyasla daha düşük başarı göstermiştir. Şarkı söyleme becerilerinde; doğru duruş, nefes kontrolü, ritim uyumu ve prozodi becerilerinde genel eğitim sınıfı öğrencileri en yüksek başarıyı sergilerken, ağır düzey zihinsel engel grubunda bu beceriler sınırlıdır. Çalma Becerilerinde; hafif düzey zihinsel engelli olan öğrenciler, çalgıyla ritim tutma ve doğaçlama gibi becerilerde daha başarılıdır. Öğretmen rehberliğinde yapılan ritmik çalışmalara tüm gruplar olumlu yanıt vermiştir. Müziksel Oyun ve Hareket Becerilerinde; genel eğitim sınıfı öğrencileri, ritme uyum sağlama, müzikle jest ve mimik kullanımı gibi alanlarda en yüksek başarıyı göstermiştir. Ağır düzey zihinsel engeli olan öğrenciler, hareket ve sosyal etkileşim gerektiren etkinliklerde daha fazla desteğe ihtiyaç duymaktadır. Müziksel Yaratıcılık Becerilerinde; hafif düzey zihinsel engeli olan öğrenciler, işitsel algı, doğaçlama ve yaratıcı ifade becerilerinde daha başarılıdır. Ağır düzeyde zihinsel engelli grupta ise taklit ve doğaçlama becerileri sınırlıdır. Müziksel İşitme Becerilerinde; genel eğitim sınıfı öğrencileri ince ve kalın sesleri ayırt etme, hız değişikliklerini fark etme ve melodi tekrarı gibi alanlarda yüksek başarı göstermiştir. Özel eğitim gruplarında ritim kalıbı tekrarı nispeten daha gelişmişken, melodi tekrarı ve ses ayırt etme becerileri sınırlıdır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, zihinsel engelli olan çocukların müzikal profilleri belirlenmiş ve beceri gelişimlerini desteklemek amacıyla çeşitli öneriler sunulmuştur.The aim of this research is to examine the musical skills of students with intellectual disabilities and to create their musical profiles. In the study, the levels of skills in listening, singing, playing, musical hearing, musical creativity, musical play, and movement were assessed. This study, conducted within the scope of a general survey model, aims to identify the current status. The researcher developed Musical Skills Assessment Forms, which were distributed to music teachers across Turkey. These teachers entered data based on the current situation of students with intellectual disabilities who were receiving special education and inclusion services, according to their performance in lessons. Listening skills were generally high in all groups; however, as the level of intellectual disability increased, visual contact and the ability to express what was heard decreased. Students from special education schools showed lower success in listening skills compared to other groups. In singing skills, students in regular education classes exhibited the highest success in posture, breath control, rhythm coordination, and prosody, while these skills were limited in the group with severe intellectual disabilities. In playing skills, students with mild intellectual disabilities were more successful in skills such as keeping rhythm with an instrument and improvisation. All groups responded positively to rhythmic activities conducted with teacher guidance. In musical play and movement skills, students in regular education classes showed the highest success in areas such as rhythm coordination and the use of gestures and facial expressions with music. Students with severe intellectual disabilities required more support in activities involving movement and social interaction. In musical creativity skills, students with mild intellectual disabilities were more successful in auditory perception, improvisation, and creative expression. In the group with severe intellectual disabilities, imitation and improvisation skills were limited. In musical hearing skills, students in regular education classes performed well in distinguishing between high and low sounds, detecting changes in speed, and repeating melodies. In special education groups, rhythm pattern repetition was relatively more developed, but melody repetition and sound discrimination skills were limited. Based on the results obtained, the musical profiles of children with intellectual disabilities were determined, and various recommendations were made to support their skill development.