Ordu ve Giresun İlleri Fındık Bahçelerinde Fındık Kozalak Akarının Zarar Düzeyinin Belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Türkiye de fındık üretiminin en fazla olduğu Ordu ve Giresun illerinde, fındığın önemli zararlılarından fındık kozalak akarı, Phytoptus avellanae Nal (Trombidiformes: Phytoptidae)'nin zarar düzeyinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, 2016-2017 yılları arasında Giresun ilinin merkez, Bulancak, Çanakçı, Dereli, Doğankent, Espiye, Eynesil, Görele, Güce, Keşap, Piraziz, Tirebolu, Yağlıdere olmak üzere 13 ilçesi ile Ordu ilinin Altınordu, Perşembe, Fatsa, Ünye, Gülyalı, Ulubey, Gürgentepe, Kabadüz, Aybastı, Kumru, Akkuş, Gölköy, Mesudiye, Korgan, Kabataş, İkizce, Çatalpınar, Çaybaşı, Çamaş olmak üzere toplam 19 ilçesinde kozalak sayım çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Sürveyler, her ilçede, her biri rastgele belirlenen 5 bahçedeki 10'ar ocakta, her ocağın doğu, batı, kuzey ve güney yönlerinden seçilen bir daldaki kozalaklar sayılarak yürütülmüştür. Sonuçlar, Ordu ili sahil şeridinde bulunan ilçelerdeki fındık bahçelerinde yağlı çeşitte kozalak bazlı zararın oldukça fazla olduğu, buna karşılık yüksek rakımda yer alan fındık bahçelerindeki Çakıldak çeşidinde ise zararın düşük olduğunu göstermiştir. Ordu ilinin en yüksek zarar düzeyine sahip Fatsa, Ünye, Altınordu ve Perşembe ilçelerinde özellikle Giresun Yağlısının aşırı yoğun olmasından dolayı dal başına düşen kozalak sayısı 20'nin üzerinde bulunmuştur. Giresun ili ve ilçeleri genel olarak değerlendirildiğinde ise, Bulancak, Doğankent, Piraziz, Keşap, Yağlıdere ve Dereli ilçelerinde zarar seviyesinin dal başına düşen kozalak ortalaması 10'un üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Her iki ilde de yöneyler arasında dal başına düşen kozalak sayısı bakımından fark bulunmamıştır. Sonuç olarak, Ordu ve Giresun illerinde kozalak yoğunluğunu etkileyen en önemli faktörün fındık çeşidi olduğu gözlemlenmiştir. Giresun yağlısı (ort. 28 kozalak sayısı/dal) ve Uzunmusa (ort. 23 kozalak sayısı/dal) çeşidinde dal başına düşen kozalak sayısının yüksek olduğu, Palaz (ort. 7 kozalak sayısı/dal), Sivri ve Karafındık (ort. 5 kozalak sayısı/dal) çeşitlerinde nispeten daha düşük yoğunluğun bulunduğu, yüksek kesimlerde yetiştiriciliği yapılan Çakıldak (ort. 1 kozalak sayısı/dal) çeşidinde ise kayda değer bir kozalak yoğunluğun olmadığı tespit edilmiştir.This study, in Turkey hazelnut highest in Ordu and Giresun in the provinces of production, from the harmful important hazelnut Big bud mite, Phytoptus avellana Nal (Trombidiformes: Phytoptidae) is conducted to determine the grade of harm. In this research Giresun province, Bulancak, Çanakçı, Dereli, Doğankent, Espiye, Eynesil, Görele, Güce, Keşap, Piraziz, Tirebolu, Yağlıdere and 13 county, of Ordu country of Altınordu, Perşembe, Fatsa, Ünye, Gülyalı during 2016-2017, Ulubey, Gürgentepe, Kabadüz, Aybastı, Kumru, Akkuş, Gölköy, Mesudiye, Korgan, Kabataş, İkizce, Çatalpınar, Çaybaşı and Çamaş, big bud counting studies were conducted in 19 county. The surveys were carried out by counting big buds in a bough selected from the east, west, north and south directions of each hearth in 10 quarries in each of the 5 districts, each of which was randomly determined. The results showed that the hazelnut orchards in the hazelnut orchards in the districts of Ordu province had a high amount of big bud-based damage, whereas the Çakıldak variety in the hazelnut orchards at high altitude was low. Fatsa, Ünye, Altınordu and Perşembe have the highest damage levels of Ordu province, and the number of big bud per bough was found to be over 20 due to the excessive density of Giresun Oil. When the Giresun province and its districts are evaluated in general, it is found that the damage level in Bulancak, Doğankent, Piraziz, Keşap, Yağlıdere and Dereli districts is higher than 10 big bud per bough. In both provinces, there was no difference in the number of bi bud per bough. As a result, it was observed that the most important factor affecting big bud density in Ordu and Giresun provinces was hazelnut variety. Giresun oil (mean of 28 big bud / bough) and Uzunmusa (mean of 23 big bud / bough) varieties per bough has a high number of big bud, Palaz (mean of 7 big bud / bough), Sivri and Karafındık (mean of 5 big bud/ bough) number of boughs varieties have a relatively low density, high-growing breeding Çakıldak (mean of big bbud / bough) variety was found to be a significant big bud density.