Kalebend Defterlerine Göre Osmanlı’da Kadın Mahkûmlar (1800-1815)

Abstract

Kalebend defterleri XVIII. yüzyıldan itibaren müstakil olarak tutulan defterlerdir. Bu defterler Divan-ıHümayunda alınan kararları ihtiva eder. Sürgün veya kalebend cezasına çarptırılan mahkûmlarla ilgili hükümlerkalebend defterlerine kaydedilirdi. Çalışmanın temel amacı, bu defterlerin incelenmesiyle kadınlar arasında yaygınolan suç türlerini saptamaktır. Buradan çıkacak sonuç ile kadının sosyal hayattaki konumuna dair bir tespit yapılmayaçalışılacaktır. 1800-1815 yılları arasında tutulan beş kalebend defteri incelenmiş ve sürgün, manastırbend, cezirebendgibi cezalara çarptırılan kadın mahkûmlar tespit edilmiştir. Bununla birlikte kadınlar arasında yaygın olarak işlenensuçlar ile bu suçlara karşılık verilen cezalar, ceza süreleri ve mahkûmların sürgün yerleri de belirlenmiştir. Tespitedilen suç türleri; kamu düzenini bozmak, zina / fuhuş, hırsızlık, kanunlara aykırı hareket etmek, ayinlere aykırıhareket etmek, yalancılık / iftira ve büyücülüktür. Bu suçlardan 84 kadının ceza aldığı tespit edilmiştir. Kadınların 61Müslüman, 23’ü ise gayrimüslimdir. Bir mahkûmun dinî aidiyeti tespit edilememiştir. Kadınların birçoğunun suçişlediği yer İstanbul olup cezalarını çekmek üzere Anadolu ve Rumeli’deki muhtelif bölgelere gönderilmişlerdir.Ceza süreleri ise 15 gün ile 8 yıl arasında değişmektedir.